Agata Stankiewicz
Nazwa szkoły
XVI Liceum Ogólnokształcące
Ulica i nr domu szkoły
os. Willowe 1
Kod pocztowy szkoły
31-902
Miasto szkoły
Kraków
Dane zespołu
Nauczyciel – Opiekun - imię i nazwisko
Agata Stankiewicz
E-mail
agata.stankiewicz@interia.pl
Telefon
501351385
Pierwszy uczeń
Uczeń 1 – imię i nazwisko
Wioletta Żylska
Klasa
2B
Profil klasy
Policyjno-wojskowy
E-mail
wioletta121002@gmail.com
Drugi uczeń
Uczeń 2 – imię i nazwisko
Kacper Sokół
Klasa
2B
Profil Klasy
Policyjno-wojskowy
E-mail
Kacpersok19@wp.pl
Trzeci uczeń
Uczeń 3 – imię i nazwisko
Zuzanna Rejdak
Klasa
3B
Klasa
Policyjno - wojskowy
E-mail
zuziarej11112222@gmail.com
Miejsce pamięci
Nazwa miejsca
Pomnik w Olesznie
Lokalizacja
Array
Dokładny opis miejsca
Pomnik NSZ w Olesznie, ul. Przedborska, trasa z Oleszna w kierunku miejscowości Zabrody.
Miejsce pamięci jest bezpośrednio związane z postacią Adolfa Włodarczyka, który brał udział w budowie tego pomnika oraz wielokrotnie brał udział w uroczystościach upamiętniających poległych w walce przy tym pomniku. Fakt ten dokumentują zdjęcia z archiwum rodzinnego państwa Włodarczyków oraz wspomnienia córki i wnuka, którzy także uczestniczyli w tych uroczystościach.
Treść napisu: W TYM MIEJSCU 26.07.1944 R.
ODDZ. NARODOWYCH SIŁ ZBROJNYCH
POR .„ŻBIKA”- WŁADYSŁAWA KOLACIŃSKIEGO
WSPIERANY ODDZIAŁEM A.K.MJR.”MARCINA”
MIECZYSŁAWA TARCHALSKIEGO
STOCZYŁ ZWYCIĘSKĄ BITWĘ
Z NIEMIECKIM ODDZ.SS.
W 46 ROCZNICĘ
TOW.BRONI I SPOŁECZEŃSTWO OLESZNA
26.07.1990
26.VII.1944 r.
DZIEŃ OCALENIA
OLESZNA
PRZED ZAGŁADĄ
HITLEROWSKĄ
Pomnik ten upamiętnia bitwę stoczoną wspólnymi siłami oddziału Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych z oddziałem SS pod Olesznem w dniu 27 lipca 1944 r. Pomnik powstał z inicjatywy byłych żołnierzy AK i NSZ w 1990 r.
26 lipca 1944 roku odbyła się jedna z największych akcji partyzantów na zachodniej Kielecczyźnie. Bitwa pod Olesznem zasłynęła także z innego powodu. Była przykładem współpracy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych – dwóch różniących się politycznie zbrojnych formacji. Walczącym razem żołnierzom udało się zapobiec pacyfikacji wsi przez esesmanów.
„Na Oleszno z Budzisławia idzie czterdziestu Niemców. Mordują chłopów, których spotykają po drodze” – taką wiadomość rankiem 26 lipca 1944 roku przyniósł do oddziału Narodowych Sił Zbrojnych Tadeusz Włodarski „Tęcza”. Ludzie w panice uciekli na pola. Bali się, że Niemcy jadą dokonać pacyfikacji wsi, w której wielu mieszkańców należało do oddziałów partyzanckich lub udzielało im pomocy. – Bagienne tereny okolic Oleszna na Kielecczyźnie sprzyjały działalności partyzanckiej – mówi dr Andrzej Górski, badacz dziejów II wojny światowej. Historyk dodaje, że na tym obszarze stacjonowały w czasie wojny dwa duże oddziały. Jeden z nich wchodził w skład 204 Pułku Piechoty NSZ, a dowodził nim mjr Władysław Kołaciński „Żbik”. Przed wojną Kołaciński odbył służbę w Marynarce Wojennej, a we wrześniu 1939 roku walczył na Wybrzeżu. Do konspiracji trafił w 1940 roku, najpierw do Narodowej Organizacji Wojskowej, trzy lata później do NSZ. Drugi oddział podlegał dowództwu Armii Krajowej. Na jego czele stał mjr. Mieczysław Tarchalski „Marcin”, który w 1920 roku jako ochotnik zgłosił się do wojska, a w grudniu 1939 roku rozpoczął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej.
Oba oddziały wspierali, narażając się na represje ze strony okupanta, mieszkańcy Oleszna. – Widzieli w partyzantach obrońców przed Niemcami – tłumaczy historyk. Leśnym oddziałom przychylni byli też Niemojewscy, właściciele miejscowego majątku, i pozwalali „Żbikowi” stacjonować na swoim terenie.
Miejsce pamięci jest bezpośrednio związane z postacią Adolfa Włodarczyka, który brał udział w budowie tego pomnika oraz wielokrotnie brał udział w uroczystościach upamiętniających poległych w walce przy tym pomniku. Fakt ten dokumentują zdjęcia z archiwum rodzinnego państwa Włodarczyków oraz wspomnienia córki i wnuka, którzy także uczestniczyli w tych uroczystościach.
Treść napisu: W TYM MIEJSCU 26.07.1944 R.
ODDZ. NARODOWYCH SIŁ ZBROJNYCH
POR .„ŻBIKA”- WŁADYSŁAWA KOLACIŃSKIEGO
WSPIERANY ODDZIAŁEM A.K.MJR.”MARCINA”
MIECZYSŁAWA TARCHALSKIEGO
STOCZYŁ ZWYCIĘSKĄ BITWĘ
Z NIEMIECKIM ODDZ.SS.
W 46 ROCZNICĘ
TOW.BRONI I SPOŁECZEŃSTWO OLESZNA
26.07.1990
26.VII.1944 r.
DZIEŃ OCALENIA
OLESZNA
PRZED ZAGŁADĄ
HITLEROWSKĄ
Pomnik ten upamiętnia bitwę stoczoną wspólnymi siłami oddziału Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych z oddziałem SS pod Olesznem w dniu 27 lipca 1944 r. Pomnik powstał z inicjatywy byłych żołnierzy AK i NSZ w 1990 r.
26 lipca 1944 roku odbyła się jedna z największych akcji partyzantów na zachodniej Kielecczyźnie. Bitwa pod Olesznem zasłynęła także z innego powodu. Była przykładem współpracy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych – dwóch różniących się politycznie zbrojnych formacji. Walczącym razem żołnierzom udało się zapobiec pacyfikacji wsi przez esesmanów.
„Na Oleszno z Budzisławia idzie czterdziestu Niemców. Mordują chłopów, których spotykają po drodze” – taką wiadomość rankiem 26 lipca 1944 roku przyniósł do oddziału Narodowych Sił Zbrojnych Tadeusz Włodarski „Tęcza”. Ludzie w panice uciekli na pola. Bali się, że Niemcy jadą dokonać pacyfikacji wsi, w której wielu mieszkańców należało do oddziałów partyzanckich lub udzielało im pomocy. – Bagienne tereny okolic Oleszna na Kielecczyźnie sprzyjały działalności partyzanckiej – mówi dr Andrzej Górski, badacz dziejów II wojny światowej. Historyk dodaje, że na tym obszarze stacjonowały w czasie wojny dwa duże oddziały. Jeden z nich wchodził w skład 204 Pułku Piechoty NSZ, a dowodził nim mjr Władysław Kołaciński „Żbik”. Przed wojną Kołaciński odbył służbę w Marynarce Wojennej, a we wrześniu 1939 roku walczył na Wybrzeżu. Do konspiracji trafił w 1940 roku, najpierw do Narodowej Organizacji Wojskowej, trzy lata później do NSZ. Drugi oddział podlegał dowództwu Armii Krajowej. Na jego czele stał mjr. Mieczysław Tarchalski „Marcin”, który w 1920 roku jako ochotnik zgłosił się do wojska, a w grudniu 1939 roku rozpoczął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej.
Oba oddziały wspierali, narażając się na represje ze strony okupanta, mieszkańcy Oleszna. – Widzieli w partyzantach obrońców przed Niemcami – tłumaczy historyk. Leśnym oddziałom przychylni byli też Niemojewscy, właściciele miejscowego majątku, i pozwalali „Żbikowi” stacjonować na swoim terenie.
Zdjęcia
Miejsce pamięci nr 2
Zdjęcia
Miejsce pamięci nr 3
Zdjęcia
Żywa lekcja historii
Opis przeprowadzonej żywej lekcji historii
Wideokonferencjia pod tytułem: „Podporucznik Adolf Włodarczyk-żołnierz, ojciec , dziadek. Osoba uwikłana w historię”.
Pomysł na zajęcia został uwarunkowany sytuacją pandemii Covid - 19. Nie mogliśmy zorganizować planowanych zajęć dla przyszłych policjantów w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Krakowie. Musieliśmy zweryfikować nasze plany. Nie mogliśmy się spotykać i jedynym miejscem komunikacji okazał się „świat wirtualny”. Postanowiliśmy wykorzystać platformę zdalnego nauczania do przeprowadzenia zajęć o życiu pana Adolfa Włodarczyka. Zdecydowaliśmy się zorganizować wideokonferencję dla naszych kolegów ze szkoły, ich Rodziców, Dziadków i Rodzeństwa. Postanowiliśmy rozpropagować to wydarzenie. Zredagowaliśmy zaproszenie, które rozesłaliśmy do naszych kolegów i koleżanek. Oddźwięk okazał się duży. Rzeczywiście temat przyciągnął przed monitory sporą grupę osób.
Wideokonferencja odbyła się dnia 15.05.2020 roku na portalu Teams. Wzięli w niej udział uczniowie drugiej klasy policyjno-wojskowej XVI Liceum Ogólnokształcącego im. K.K. Baczyńskiego w Krakowie wraz z Rodzicami i rodzeństwem. Przygotowaliśmy dwie prezentacje. Pierwsza wprowadzała uczestników do tematu i obejmowała skomplikowaną historię oddziałów partyzanckich na Ziemi Kieleckiej podczas II wojny. Druga stanowiła tło dla naszej opowieści o Panu Adolfie, który był żołnierzem Armii Krajowej, potem Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych. Wspomnieliśmy również o jego życiu prywatnym, którego dotknęliśmy podczas wyjazdu śladami naszego Bohatera oraz podczas spotkania z członkami rodziny Pana Adolfa. Uczestnikom zostały również przedstawione miejsca pamięci związane z Panem Adolfem Włodarczykiem oraz filmik o jego życiu i walce. W trakcie spotkania wywiązała się ciekawa dyskusja podsumowująca całość spotkania.
Pomysł na zajęcia został uwarunkowany sytuacją pandemii Covid - 19. Nie mogliśmy zorganizować planowanych zajęć dla przyszłych policjantów w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Krakowie. Musieliśmy zweryfikować nasze plany. Nie mogliśmy się spotykać i jedynym miejscem komunikacji okazał się „świat wirtualny”. Postanowiliśmy wykorzystać platformę zdalnego nauczania do przeprowadzenia zajęć o życiu pana Adolfa Włodarczyka. Zdecydowaliśmy się zorganizować wideokonferencję dla naszych kolegów ze szkoły, ich Rodziców, Dziadków i Rodzeństwa. Postanowiliśmy rozpropagować to wydarzenie. Zredagowaliśmy zaproszenie, które rozesłaliśmy do naszych kolegów i koleżanek. Oddźwięk okazał się duży. Rzeczywiście temat przyciągnął przed monitory sporą grupę osób.
Wideokonferencja odbyła się dnia 15.05.2020 roku na portalu Teams. Wzięli w niej udział uczniowie drugiej klasy policyjno-wojskowej XVI Liceum Ogólnokształcącego im. K.K. Baczyńskiego w Krakowie wraz z Rodzicami i rodzeństwem. Przygotowaliśmy dwie prezentacje. Pierwsza wprowadzała uczestników do tematu i obejmowała skomplikowaną historię oddziałów partyzanckich na Ziemi Kieleckiej podczas II wojny. Druga stanowiła tło dla naszej opowieści o Panu Adolfie, który był żołnierzem Armii Krajowej, potem Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych. Wspomnieliśmy również o jego życiu prywatnym, którego dotknęliśmy podczas wyjazdu śladami naszego Bohatera oraz podczas spotkania z członkami rodziny Pana Adolfa. Uczestnikom zostały również przedstawione miejsca pamięci związane z Panem Adolfem Włodarczykiem oraz filmik o jego życiu i walce. W trakcie spotkania wywiązała się ciekawa dyskusja podsumowująca całość spotkania.
Zdjęcia
Sylwetka bohatera
Imię i nazwisko bohatera
Adolf Włodarczyk
Lata życia
1926 - 2017
Opis postaci
Ppor. Adolf Włodarczyk urodził się 9 czerwca 1926 roku we wsi Góry Lasochowskie. Walczył o wolność Ziemi Świętokrzyskiej, był członkiem Armii Krajowej oraz czwartej Brygady Świętokrzyskiej NSZ, brał udział w bitwie pod Cacowem. Uczestniczył w działaniach przeciwko SA. Był więziony w areszcie w Jędrzejowie za przynależność do NSZ.
Położenie wsi Góry Lasochowskie sprzyjało działaniom partyzanckim. Adolf Włodarczyk po rozpoczęciu II wojny światowej przewoził żywność dla koni i ludzi z majątku Lipno. Był wysyłany do celów zwiadowczych, przeprowadził oddziały partyzanckie przez okopy z lasów małogoskich do lasów łopuszyńskich. W 1943 roku w gospodarstwie oddalonym od innych domostw, ukrytym wśród drzew ukrywał się oddział Armii Krajowej „Spaleni” pod dowództwem ppor. „Zryw” W grudniu 1943 roku złożył przysięgę przed Stefanem Rajskim ps., Zryw” i wstąpił do AK. Otrzymał pseudonim “Wiatr”. W ramach działań w AK min. organizował żywność dla ludzi I koni, szkolił partyzantów, dowoził lekarza Wojciecha ps. “Rawicz do rannych partyzantów. Wraz z oddziałem brał udział w likwidacji słupów telefonicznych Łopuszno-Małogoszcz. 9 lipca 1944 r. dowódca oddziału „Zryw” zginął w miejscowości Sadki. Oddział AK uległ rozproszeniu.
Pan Adolf Włodarczyk już 1września 1944 r. wstąpił do IV Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Przyjęto go do kompanii porucznika Zbigniewa. Otrzymał pseudonim „Pocisk”. Przebywał w tym oddziale 2 miesiące. Został zwolniony do cywila z powodu rezygnacji z emigracji.
Jesienią 1944 roku z dwunastoosobowym oddziałem odbił w okolicy Włoszczowy między Oksą a Powężowem niemiecką ciężarówkę pełną ekwipunku wojskowego.
Pod koniec wojny nawiązał współpracę z oddziałem NSZ „Tarzana” ( 2.11. 1944 – 13.09. 1945).
W marcu 1945 roku uciekł z aresztu wraz z 28 żołnierzami i byłych żołnierzy AK z oddziału Zrywa. Po ucieczce pan Włodarczyk ukrywał się dwa lata i w roku 1947 ujawnił się w krakowskim Urzędzie Bezpieczeństwa chcąc skorzystać z ogłoszonej amnestii. Następnie osiadł na rodzinnym gospodarstwie w okolicach Małogoszcza i zajął się pracą rolniczą.
W latach 90- tych, kiedy już można było głośno mówić o żołnierzach wyklętych, aktywnie uczestniczył w reaktywacji NSZ i wraz z Januszem Garncarczykiem oraz Władysławem Nowakowskim -pseudonim Orzeł stworzyli Koło Kombatantów w Małogoszczu, które liczyło ponad trzydziestu członków. W 1995 koło zakupiło sztandar , który został poświęcony w kościele w Małogoszczu, a wyżej wymienieni panowie byli członkami pocztu sztandarowego
Uroczyste zakończenie roku szkolnego 2016 miało wyjątkowy charakter dzięki wydarzeniu, które pozostało w pamięci XVI LO w Krakowie.
Pan Adolf Włodarczyk – pseudonim Pocisk, zdecydował się za pośrednictwem swego wnuka Cezarego Włodarczyka, ucznia naszego liceum by przekazać szkole sztandar oraz mundur Koła Kombatantów Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych z Małogoszcza. Uroczystość przekazania odbyła się podczas zakończenia roku szkolnego 27 czerwca 2016 r. W Izbie Pamięci uczniowie XVI LO pielęgnują pamięć ppor. Adolfa Włodarczyka i Janusza Gancarczyka.
Pan Adolf zmarł 26 grudnia 2017 roku.
Położenie wsi Góry Lasochowskie sprzyjało działaniom partyzanckim. Adolf Włodarczyk po rozpoczęciu II wojny światowej przewoził żywność dla koni i ludzi z majątku Lipno. Był wysyłany do celów zwiadowczych, przeprowadził oddziały partyzanckie przez okopy z lasów małogoskich do lasów łopuszyńskich. W 1943 roku w gospodarstwie oddalonym od innych domostw, ukrytym wśród drzew ukrywał się oddział Armii Krajowej „Spaleni” pod dowództwem ppor. „Zryw” W grudniu 1943 roku złożył przysięgę przed Stefanem Rajskim ps., Zryw” i wstąpił do AK. Otrzymał pseudonim “Wiatr”. W ramach działań w AK min. organizował żywność dla ludzi I koni, szkolił partyzantów, dowoził lekarza Wojciecha ps. “Rawicz do rannych partyzantów. Wraz z oddziałem brał udział w likwidacji słupów telefonicznych Łopuszno-Małogoszcz. 9 lipca 1944 r. dowódca oddziału „Zryw” zginął w miejscowości Sadki. Oddział AK uległ rozproszeniu.
Pan Adolf Włodarczyk już 1września 1944 r. wstąpił do IV Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Przyjęto go do kompanii porucznika Zbigniewa. Otrzymał pseudonim „Pocisk”. Przebywał w tym oddziale 2 miesiące. Został zwolniony do cywila z powodu rezygnacji z emigracji.
Jesienią 1944 roku z dwunastoosobowym oddziałem odbił w okolicy Włoszczowy między Oksą a Powężowem niemiecką ciężarówkę pełną ekwipunku wojskowego.
Pod koniec wojny nawiązał współpracę z oddziałem NSZ „Tarzana” ( 2.11. 1944 – 13.09. 1945).
W marcu 1945 roku uciekł z aresztu wraz z 28 żołnierzami i byłych żołnierzy AK z oddziału Zrywa. Po ucieczce pan Włodarczyk ukrywał się dwa lata i w roku 1947 ujawnił się w krakowskim Urzędzie Bezpieczeństwa chcąc skorzystać z ogłoszonej amnestii. Następnie osiadł na rodzinnym gospodarstwie w okolicach Małogoszcza i zajął się pracą rolniczą.
W latach 90- tych, kiedy już można było głośno mówić o żołnierzach wyklętych, aktywnie uczestniczył w reaktywacji NSZ i wraz z Januszem Garncarczykiem oraz Władysławem Nowakowskim -pseudonim Orzeł stworzyli Koło Kombatantów w Małogoszczu, które liczyło ponad trzydziestu członków. W 1995 koło zakupiło sztandar , który został poświęcony w kościele w Małogoszczu, a wyżej wymienieni panowie byli członkami pocztu sztandarowego
Uroczyste zakończenie roku szkolnego 2016 miało wyjątkowy charakter dzięki wydarzeniu, które pozostało w pamięci XVI LO w Krakowie.
Pan Adolf Włodarczyk – pseudonim Pocisk, zdecydował się za pośrednictwem swego wnuka Cezarego Włodarczyka, ucznia naszego liceum by przekazać szkole sztandar oraz mundur Koła Kombatantów Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych z Małogoszcza. Uroczystość przekazania odbyła się podczas zakończenia roku szkolnego 27 czerwca 2016 r. W Izbie Pamięci uczniowie XVI LO pielęgnują pamięć ppor. Adolfa Włodarczyka i Janusza Gancarczyka.
Pan Adolf zmarł 26 grudnia 2017 roku.
Film o postaci
Wykorzystane źródła
Wywiad z Cezarym Włodarczykiem,
Archiwum rodzinne państwa Włodarczyków,
Maciej Skrobot „Rejon NSZ Małogoszcz”,
Barbara Jachimczak, Losy żołnierzy NSZ na Kielecczyźnie”,
https://www.nsz.com.pl/index.php/wykazy/124-odznaczeni-krzyem-partyzanckim
http://www.noworadomsk.pl/zbior/strony/radomsko/oleszno/oleszno01.html
http://www.andreovia.pl/publikacje/wojenne-opowiesci/item/22-spaleni
https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/41745,Narodowe-Sily-Zbrojne-19421946.html
http://www.drogidoniepodleglosci.pl/partyzantka-na-kielecczyznie/streszczenie/
https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/47761,Brygada-Swietokrzyska-NSZ.html
https://wmeritum.pl/bitwa-olesznem-nsz-ak-wspolnie-przeciw-niemcom/61154
https://www.swietokrzyskie.pro/file/2018/11/Brygada-NSZ-K.-Detka.pdf
http://sbc.wbp.kielce.pl/dlibra/publication/26792/edition/26438?&ref=desc
artykuł z 1990 napisany przez panią Jadwigę Karolczak
Archiwum rodzinne państwa Włodarczyków,
Maciej Skrobot „Rejon NSZ Małogoszcz”,
Barbara Jachimczak, Losy żołnierzy NSZ na Kielecczyźnie”,
https://www.nsz.com.pl/index.php/wykazy/124-odznaczeni-krzyem-partyzanckim
http://www.noworadomsk.pl/zbior/strony/radomsko/oleszno/oleszno01.html
http://www.andreovia.pl/publikacje/wojenne-opowiesci/item/22-spaleni
https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/41745,Narodowe-Sily-Zbrojne-19421946.html
http://www.drogidoniepodleglosci.pl/partyzantka-na-kielecczyznie/streszczenie/
https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/47761,Brygada-Swietokrzyska-NSZ.html
https://wmeritum.pl/bitwa-olesznem-nsz-ak-wspolnie-przeciw-niemcom/61154
https://www.swietokrzyskie.pro/file/2018/11/Brygada-NSZ-K.-Detka.pdf
http://sbc.wbp.kielce.pl/dlibra/publication/26792/edition/26438?&ref=desc
artykuł z 1990 napisany przez panią Jadwigę Karolczak