Żołnierze w służbie historii Julia Igańska - Konkurs II edycja -

por. Zygmunt Jezierski ps. Orzeł

1925-1949

Zygmunt Jezierski pseudonim „Orzeł” to jeden z Żołnierzy Niezłomnych. Choć młody ciałem, duchem był dojrzalszy od niejednego posiwiałego człowieka. Urodził się 27 lipca 1925 r. w Mrozach jako syn Floriana i Anieli z Roguskich. Już jako młody chłopak był wpatrzony w mundur i barwy biało-czerwone, dlatego został harcerzem sekcji I mrozowskiej drużyny Harcerstwa Polskiego - Hufców Polskich (harcerstwa narodowo-katolickiego zorganizowanego w Mrozach w 1940 r.). Kiedy miał 19 lat, został żołnierzem Akcji Specjalnej Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) Rejonu Mrozy pod dowództwem por. Mariana Gadomskiego ps. „Niedźwiadek” (także urodzonego w Mrozach, który został straszliwie zamęczony przez UB i do dziś nieodnaleziony).
Oddział por. „Orła” działał od listopada 1947 r. do czerwca 1948 r. na terenach powiatów: Mińsk Mazowiecki, Węgrów, Sokołów Podlaski, Siedlce, Łuków i Garwolin. Najsłynniejsza była akcja pod Trzebuczą, na szosie pomiędzy Kałuszynem a Węgrowem. Dzięki tej spektakularnej akcji żołnierze „Orła” odbili czterech więźniów (żołnierzy VI Brygady Wileńskiej AK) przewożonych z PUBP w Węgrowie do WUBP w Warszawie znanego z okrutnych metod śledczych. Zabili także oficera i podoficera UB znanych ze szczególnie sadystycznych podczas prowadzenia śledztw.
Oddział Zygmunta Jezierskiego mógł liczyć na poparcie wielu mieszkańców Mrozów oraz bohaterskiego kapelana ks. Kazimierza Fertaka. Kapłan z Mrozów pod osłoną nocy spowiadał żołnierzy NSZ, dodawał otuchy podczas potajemnych spotkań na łamaniu opłatkiem czy dzieleniu święconką. On też był świadkiem składania przysięgi wojskowej przez nowych żołnierzy NSZ.
Niestety okazało się, że zdrada przyszła nie z zewnątrz, lecz od swoich. 3 czerwca 1948 roku w Grodzisku rozegrała się ostatnia bitwa. W nierównej walce dwóch funkcjonariuszy bezpieki tylko dwóch zostało rannych. Po stronie „Orła” zginęło czterech żołnierzy, pozostali dostali się do niewoli. Kilku z nich stracono, pozostali dostali wyroku długoletniego więzienia. Ciężko ranny (przestrzelone udo i cztery palce lewej ręki) por. Zygmunt Jezierski wydostał się z zasadzki, a dzięki pomocy kolegów z NSZ przez kilka miesięcy ukrywał się na terenie powiatu mińskiego oraz u swojej dziewczyny w Sulejówku. Został zatrzymany 19 stycznia 1949 r. w Łodzi, gdy próbował wsiąść do pociągu (prawdopodobnie próbował wyjechać na Ziemie Odzyskane lub przekroczyć granicę). 30 maja 1949 r. przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie rozpoczął się proces por. Zygmunta Jezierskiego. Dzień później sąd wydał wyrok śmierci. Porucznik „Orzeł” został zamordowany 27 sierpnia 1949 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie przy ul. Rakowieckiej przez rozstrzelanie. Zakopano go w bezimiennym grobie na tzw. Łączce Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Jego Szczątki zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 24 maja 2013 r., a 9 czerwca 2016 r. w Pałacu Prezydenckim w Warszawie wręczono noty identyfikacyjne dwudziestu dwóm rodzinom ofiar terroru nazistowskiego i komunistycznego. Wśród nich znalazł się por. Zygmunt Jezierski ps. „Orzeł” oraz żołnierz z jego oddziału Czesław Gałązka pseudonim „Bystry”.
Pogrzeb Zygmunta Jezierskiego odbył się 22 września 2019 r. na warszawskich Powązkach.