Grzegorz Gadomski
Pełna nazwa szkoły
Zespół Szkół nr 1 im. gen. Władysława Sikorskiego
37-450
Stalowa Wola
podkarpackie
37-450
Stalowa Wola
podkarpackie
Dane zespołu
Nauczyciel – Opiekun - imię i nazwisko
Grzegorz Gadomski
Pierwszy uczeń
Uczeń 1 – imię i nazwisko
Dawid Widła
Drugi uczeń
Uczeń 2 – imię i nazwisko
Aleksander Markowski
Trzeci uczeń
Uczeń 3 – imię i nazwisko
-
Sylwetka żołnierza
Imię i nazwisko żołnierza
Tadeusz Gajda
Lata życia
1924-1946
Opis postaci
Tadeusz Gajda ps. "Tarzan" urodził się 15 lutego 1924 r. w Charzewicach w powiecie tarnobrzeskim. Był synem Marii z d. Łuczak i Józefa, urzędnika pocztowego. Ukończył szkołę powszechną w Charzewicach, a następnie cztery klasy gimnazjum w Nisku.
Po wybuchu wojny przerwał naukę, od 1940 r. pracował w firmie drzewnej. W 1941 r. został przez ojca zaangażowany do placówki NOW w Nisku. W październiku 1943 r. przeszedł do oddziału partyzanckiego por. Franciszka Przysiężniaka „Ojca Jana” na Lubelszczyźnie, gdzie ukończył konspiracyjną podchorążówkę i brał udział w walkach w Lasach Janowskich. Po zajęciu Rzeszowszczyzny przez Sowietów został wcielony do 25. pułku piechoty 10. Dywizji Piechoty. Wobec aresztowań byłych żołnierzy AK zdezerterował w lutym 1945 r., a następnie nawiązał łączność z lokalnym dowództwem NZW. Został przekazany do dyspozycji komendanta NZW na powiat Tarnobrzeg, a po jego śmierci, 30 kwietnia 1945 r. sam objął tarnobrzeską Komendę Powiatową.
Wkrótce zorganizował oddział leśny, z którym wykonał kilka akcji. 11 lipca 1945 r., grupa została częściowo rozbita w trakcie obławy NKWD i UB pod Lipowcem. W sierpniu reszta oddziału została podporządkowana Ludwikowi Więcławowi „Śląskiemu”, późniejszemu komendantowi Inspektoratu NZW „Hanka” (powiaty przeworski, łańcucki i niżański), pełniącemu wówczas funkcję komendanta Okręgu NZW Łańcut. W lutym 1946 r. Gajda został mianowany szefem PAS NZW w Inspektoracie NZW „Maria” (pow. tarnobrzeski, mielecki i dębicki).
Zimę 1946 r. Tadeusz Gajda spędzał w Łękawicy w powiecie tarnowskim. W marcu na stałe przeniósł się do Tarnowa, by na tym terenie tworzyć oddział PAS NZW. Nawiązał tam kontakty z lokalnymi działaczami WiN, głównie ze struktur Brygad Wywiadowczych. W Tarnowie oddział „Tarzana” wykonał likwidację podejrzanego o współpracę z UB byłego żołnierza AK oraz dwie akcje ekspropriacyjne. W nocy z 7 na 8 sierpnia oddział został zlikwidowany, zatrzymano też „Tarzana”. W tym samym czasie w Mielcu aresztowano jego ojca – Józefa Gajdę, którego po błyskawicznym procesie skazano na śmierć i stracono. 27 września 1946 r. WSR w Krakowie skazał Tadeusza Gajdę w tarnowskim procesie działaczy BW WiN i PAS NZW na karę śmierci. Wyrok został wykonany 14 października 1946 r. w Krakowie. Szczątki Tadeusza Gajdy potajemnie pogrzebano na cmentarzu Rakowickim, gdzie odnaleziono je w październiku 2017 r.
Po wybuchu wojny przerwał naukę, od 1940 r. pracował w firmie drzewnej. W 1941 r. został przez ojca zaangażowany do placówki NOW w Nisku. W październiku 1943 r. przeszedł do oddziału partyzanckiego por. Franciszka Przysiężniaka „Ojca Jana” na Lubelszczyźnie, gdzie ukończył konspiracyjną podchorążówkę i brał udział w walkach w Lasach Janowskich. Po zajęciu Rzeszowszczyzny przez Sowietów został wcielony do 25. pułku piechoty 10. Dywizji Piechoty. Wobec aresztowań byłych żołnierzy AK zdezerterował w lutym 1945 r., a następnie nawiązał łączność z lokalnym dowództwem NZW. Został przekazany do dyspozycji komendanta NZW na powiat Tarnobrzeg, a po jego śmierci, 30 kwietnia 1945 r. sam objął tarnobrzeską Komendę Powiatową.
Wkrótce zorganizował oddział leśny, z którym wykonał kilka akcji. 11 lipca 1945 r., grupa została częściowo rozbita w trakcie obławy NKWD i UB pod Lipowcem. W sierpniu reszta oddziału została podporządkowana Ludwikowi Więcławowi „Śląskiemu”, późniejszemu komendantowi Inspektoratu NZW „Hanka” (powiaty przeworski, łańcucki i niżański), pełniącemu wówczas funkcję komendanta Okręgu NZW Łańcut. W lutym 1946 r. Gajda został mianowany szefem PAS NZW w Inspektoracie NZW „Maria” (pow. tarnobrzeski, mielecki i dębicki).
Zimę 1946 r. Tadeusz Gajda spędzał w Łękawicy w powiecie tarnowskim. W marcu na stałe przeniósł się do Tarnowa, by na tym terenie tworzyć oddział PAS NZW. Nawiązał tam kontakty z lokalnymi działaczami WiN, głównie ze struktur Brygad Wywiadowczych. W Tarnowie oddział „Tarzana” wykonał likwidację podejrzanego o współpracę z UB byłego żołnierza AK oraz dwie akcje ekspropriacyjne. W nocy z 7 na 8 sierpnia oddział został zlikwidowany, zatrzymano też „Tarzana”. W tym samym czasie w Mielcu aresztowano jego ojca – Józefa Gajdę, którego po błyskawicznym procesie skazano na śmierć i stracono. 27 września 1946 r. WSR w Krakowie skazał Tadeusza Gajdę w tarnowskim procesie działaczy BW WiN i PAS NZW na karę śmierci. Wyrok został wykonany 14 października 1946 r. w Krakowie. Szczątki Tadeusza Gajdy potajemnie pogrzebano na cmentarzu Rakowickim, gdzie odnaleziono je w październiku 2017 r.
Film o postaci
Wykorzystane źródła
https://youtu.be/1Syva7kE16s
https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/59215,Tadeusz-Gajda-ps-Tarzan-1924-1946.html
https://kedyw.pl/index.php/2023/02/15/15-lutego-1924-r-urodzil-sie-kpt-tadeusz-gajda-ps-tarzan-niezlomny-zolnierz-now-ak-i-nzw/
https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/59215,Tadeusz-Gajda-ps-Tarzan-1924-1946.html
https://kedyw.pl/index.php/2023/02/15/15-lutego-1924-r-urodzil-sie-kpt-tadeusz-gajda-ps-tarzan-niezlomny-zolnierz-now-ak-i-nzw/
Miejsce pamięci
Nazwa miejsca
Miejsce spoczynku ś.p. Tadeusza Gajdy ps. "Tarzan"
Lokalizacja
Cmentarz Wojenny w Rozwadowie
Cmentarz wojenny w Rozwadowie nr X okręgu tarnobrzeskiego cesarskiej i królewskiej Inspekcji Grobów Wojennych w Przemyślu.
Spośród 22 cmentarzy wojennych powstałych w latach 1914 – 18 na terenie ówczesnego powiatu tarnobrzeskiego, nekropolia rozwadowska zasługuje na szczególną uwagę. Przede wszystkim był to największy cmentarz wojenny w regionie, zarówno pod względem ilości pochowanych jak i powierzchni.
Ponadto funkcjonował on nieprzerwanie od sierpnia 1914 do listopada 1918 roku, przy czym w dużym stopniu przyczyniły się do jego powstania i rozrostu szpitale polowe funkcjonujące tu w okresach sierpień – wrzesień 1914 r. i lipiec – październik 1915 r. Oprócz tego dwukrotnie również stał się typowym cmentarzem pola walki: pierwszy raz w dniach 13 – 15 września, a następnie w dniach 9 października – 3 listopada 1914 r. Grzebano tu wówczas poległych na linii frontu przebiegającego przez miasto.
W latach 1918-22 nadal dokonywano tu pochówków ofiar Wielkiej Wojny, np. w 1926 roku przeniesiono tu szczątki 42 poległych żołnierzy rosyjskich z cmentarza wojennego w Jastkowicach. Chowano tu również znajdowane nadal w okolicy szczątki żołnierzy poległych jesienią 1914 roku, np. pochówek 2 poległych strzelców tyrolskich znalezionych nad Sanem zorganizowano w 1928 roku.
Ponownie pochowano tu zmarłych z ran żołnierzy Wojska Polskiego i Wehrmachtu w 1939 roku. Latem 1944 roku spoczęły tu także ciała żołnierzy sowieckich i niemieckich poległych w walkach pomiędzy 28 lipca a 2 sierpnia 1944 roku. Do wiosny 1945 miejsce wiecznego spoczynku znalazło tu co najmniej 229 żołnierzy.
Na cmentarzu wojennym w Rozwadowie spoczęły również szczątki naszego bohatera. Uroczystości pogrzebowe śp. Tadeusza Gajdy ps. „Tarzan” miały miejsce 4 i 5 października 2019 r. w Stalowej Woli. Trumnę ze szczątkami Tadeusza Gajdy złożono do grobowca na Cmentarzu Wojennym przy ulicy Klasztornej. Ufundowana ze środków Instytutu Pamięci Narodowej trumna, zrobiona została z drzewa jesionowego z Puszczy Sandomierskiej, w której walczył, a czarny krzyż na trumnie wykonano z czarnego dębu, drzewa wydobytego z dna Sanu.
Więcej Spośród 22 cmentarzy wojennych powstałych w latach 1914 – 18 na terenie ówczesnego powiatu tarnobrzeskiego, nekropolia rozwadowska zasługuje na szczególną uwagę. Przede wszystkim był to największy cmentarz wojenny w regionie, zarówno pod względem ilości pochowanych jak i powierzchni.
Ponadto funkcjonował on nieprzerwanie od sierpnia 1914 do listopada 1918 roku, przy czym w dużym stopniu przyczyniły się do jego powstania i rozrostu szpitale polowe funkcjonujące tu w okresach sierpień – wrzesień 1914 r. i lipiec – październik 1915 r. Oprócz tego dwukrotnie również stał się typowym cmentarzem pola walki: pierwszy raz w dniach 13 – 15 września, a następnie w dniach 9 października – 3 listopada 1914 r. Grzebano tu wówczas poległych na linii frontu przebiegającego przez miasto.
W latach 1918-22 nadal dokonywano tu pochówków ofiar Wielkiej Wojny, np. w 1926 roku przeniesiono tu szczątki 42 poległych żołnierzy rosyjskich z cmentarza wojennego w Jastkowicach. Chowano tu również znajdowane nadal w okolicy szczątki żołnierzy poległych jesienią 1914 roku, np. pochówek 2 poległych strzelców tyrolskich znalezionych nad Sanem zorganizowano w 1928 roku.
Ponownie pochowano tu zmarłych z ran żołnierzy Wojska Polskiego i Wehrmachtu w 1939 roku. Latem 1944 roku spoczęły tu także ciała żołnierzy sowieckich i niemieckich poległych w walkach pomiędzy 28 lipca a 2 sierpnia 1944 roku. Do wiosny 1945 miejsce wiecznego spoczynku znalazło tu co najmniej 229 żołnierzy.
Na cmentarzu wojennym w Rozwadowie spoczęły również szczątki naszego bohatera. Uroczystości pogrzebowe śp. Tadeusza Gajdy ps. „Tarzan” miały miejsce 4 i 5 października 2019 r. w Stalowej Woli. Trumnę ze szczątkami Tadeusza Gajdy złożono do grobowca na Cmentarzu Wojennym przy ulicy Klasztornej. Ufundowana ze środków Instytutu Pamięci Narodowej trumna, zrobiona została z drzewa jesionowego z Puszczy Sandomierskiej, w której walczył, a czarny krzyż na trumnie wykonano z czarnego dębu, drzewa wydobytego z dna Sanu.
Zdjęcia
Nazwa miejsca
Lokalizacja
Zdjęcia
Nazwa miejsca
Lokalizacja
Zdjęcia
Dokładny opis miejsc
Cmentarz wojenny w Rozwadowie nr X okręgu tarnobrzeskiego cesarskiej i królewskiej Inspekcji Grobów Wojennych w Przemyślu.
Spośród 22 cmentarzy wojennych powstałych w latach 1914 – 18 na terenie ówczesnego powiatu tarnobrzeskiego, nekropolia rozwadowska zasługuje na szczególną uwagę. Przede wszystkim był to największy cmentarz wojenny w regionie, zarówno pod względem ilości pochowanych jak i powierzchni.
Ponadto funkcjonował on nieprzerwanie od sierpnia 1914 do listopada 1918 roku, przy czym w dużym stopniu przyczyniły się do jego powstania i rozrostu szpitale polowe funkcjonujące tu w okresach sierpień – wrzesień 1914 r. i lipiec – październik 1915 r. Oprócz tego dwukrotnie również stał się typowym cmentarzem pola walki: pierwszy raz w dniach 13 – 15 września, a następnie w dniach 9 października – 3 listopada 1914 r. Grzebano tu wówczas poległych na linii frontu przebiegającego przez miasto.
W latach 1918-22 nadal dokonywano tu pochówków ofiar Wielkiej Wojny, np. w 1926 roku przeniesiono tu szczątki 42 poległych żołnierzy rosyjskich z cmentarza wojennego w Jastkowicach. Chowano tu również znajdowane nadal w okolicy szczątki żołnierzy poległych jesienią 1914 roku, np. pochówek 2 poległych strzelców tyrolskich znalezionych nad Sanem zorganizowano w 1928 roku.
Ponownie pochowano tu zmarłych z ran żołnierzy Wojska Polskiego i Wehrmachtu w 1939 roku. Latem 1944 roku spoczęły tu także ciała żołnierzy sowieckich i niemieckich poległych w walkach pomiędzy 28 lipca a 2 sierpnia 1944 roku. Do wiosny 1945 miejsce wiecznego spoczynku znalazło tu co najmniej 229 żołnierzy.
Na cmentarzu wojennym w Rozwadowie spoczęły również szczątki naszego bohatera. Uroczystości pogrzebowe śp. Tadeusza Gajdy ps. „Tarzan” miały miejsce 4 i 5 października 2019 r. w Stalowej Woli. Trumnę ze szczątkami Tadeusza Gajdy złożono do grobowca na Cmentarzu Wojennym przy ulicy Klasztornej. Ufundowana ze środków Instytutu Pamięci Narodowej trumna, zrobiona została z drzewa jesionowego z Puszczy Sandomierskiej, w której walczył, a czarny krzyż na trumnie wykonano z czarnego dębu, drzewa wydobytego z dna Sanu.
Cmentarz wojenny znajduje się przy cmentarzu komunalnym i jest dostępny przez całą dobę.
Spośród 22 cmentarzy wojennych powstałych w latach 1914 – 18 na terenie ówczesnego powiatu tarnobrzeskiego, nekropolia rozwadowska zasługuje na szczególną uwagę. Przede wszystkim był to największy cmentarz wojenny w regionie, zarówno pod względem ilości pochowanych jak i powierzchni.
Ponadto funkcjonował on nieprzerwanie od sierpnia 1914 do listopada 1918 roku, przy czym w dużym stopniu przyczyniły się do jego powstania i rozrostu szpitale polowe funkcjonujące tu w okresach sierpień – wrzesień 1914 r. i lipiec – październik 1915 r. Oprócz tego dwukrotnie również stał się typowym cmentarzem pola walki: pierwszy raz w dniach 13 – 15 września, a następnie w dniach 9 października – 3 listopada 1914 r. Grzebano tu wówczas poległych na linii frontu przebiegającego przez miasto.
W latach 1918-22 nadal dokonywano tu pochówków ofiar Wielkiej Wojny, np. w 1926 roku przeniesiono tu szczątki 42 poległych żołnierzy rosyjskich z cmentarza wojennego w Jastkowicach. Chowano tu również znajdowane nadal w okolicy szczątki żołnierzy poległych jesienią 1914 roku, np. pochówek 2 poległych strzelców tyrolskich znalezionych nad Sanem zorganizowano w 1928 roku.
Ponownie pochowano tu zmarłych z ran żołnierzy Wojska Polskiego i Wehrmachtu w 1939 roku. Latem 1944 roku spoczęły tu także ciała żołnierzy sowieckich i niemieckich poległych w walkach pomiędzy 28 lipca a 2 sierpnia 1944 roku. Do wiosny 1945 miejsce wiecznego spoczynku znalazło tu co najmniej 229 żołnierzy.
Na cmentarzu wojennym w Rozwadowie spoczęły również szczątki naszego bohatera. Uroczystości pogrzebowe śp. Tadeusza Gajdy ps. „Tarzan” miały miejsce 4 i 5 października 2019 r. w Stalowej Woli. Trumnę ze szczątkami Tadeusza Gajdy złożono do grobowca na Cmentarzu Wojennym przy ulicy Klasztornej. Ufundowana ze środków Instytutu Pamięci Narodowej trumna, zrobiona została z drzewa jesionowego z Puszczy Sandomierskiej, w której walczył, a czarny krzyż na trumnie wykonano z czarnego dębu, drzewa wydobytego z dna Sanu.
Cmentarz wojenny znajduje się przy cmentarzu komunalnym i jest dostępny przez całą dobę.
Żywa lekcja historii
Opis przeprowadzonej żywej lekcji historii
W celu zrealizowania ostatniego etapu pracy konkursowej, udało nam się nawiązać współpracę z nauczycielką historii w Szkole Podstawowej nr 9 im. Jana Kochanowskiego w Rozwadowie, panią Joanną Szaramą.
Nasze przygotowania do żywej lekcji historii zaczęliśmy jednak już kilka tygodni wcześniej. Przygotowania te polegały na stworzeniu gry terenowej zawierającej elementy geocachingu. Naszą grę przygotowaliśmy w pobliżu Szkoły Podstawowej nr 9 oraz w bliskiej odległości od cmentarza wojennego, na którym znajduje się grób naszego bohatera - śp. Tadeusza Gajdy. Kiedy wszystko było gotowe, udaliśmy się na umówioną godzinę do Szkoły Podstawowej nr 9 w Rozwadowie. Tam czekało na nas dziesięcioro uczniów klasy 6 z nauczycielką historii, p. Joanną Szaramą. Na początku przedstawiliśmy cel naszej wizyty, a następnie opowiedzieliśmy o życiu naszego bohatera oraz przedstawiliśmy tło historyczne akcji, w których brał udział. Następnym punktem naszej lekcji był pokaz filmu o Tadeuszu Gajdzie, który nagraliśmy już wcześniej. Po tej prezentacji nasz opiekun, pan Grzegorz Gadomski, omówił podstawy gry geocaching oraz wyjaśnił wszystkim, że następna część żywej lekcji historii będzie polegała na zabawie w tzw. „szukanie skarbu”. Po opuszczeniu klasy i budynku szkolnego uczniowie SP nr 9 wyraźnie się ożywili, a po rozpoczęciu gry nie mogli już powstrzymać swojego entuzjazmu w poszukiwaniach ‘skarbu’.
Gra terenowa polegała na odnalezieniu ‘skarbu’ - skrzynki z przeróżnymi przedmiotami takimi jak książki i komiksy historyczne, naszywki z logiem naszej szkoły, długopisy, smycze czy wreszcie certyfikaty znalazcy „skarbu” z wizerunkiem Tadeusza Gajdy. Młodzi uczestnicy, rozpoczynając grę przy grobie Tadeusza Gajdy bardzo sprawnie i szybko zdołali kierować się dzięki mapie i azymutom do kolejnych punktów orientacyjnych, na których można było znaleźć fragmenty koordynatów finałowej skrzynki. Ostatecznie fragmenty znalezione w kolejnych miejscach zostały połączone, dzięki czemu uczniowie odnaleźli nagrodę, a każdy otrzymał coś dla siebie jako pamiątkę za ukończoną grę. Młodzi znalazcy finałowej skrzyni wpisali się do pamiątkowej książki znalazcy tzw. logbooka po czym już wszyscy udaliśmy się z powrotem na cmentarz wojenny, aby na grobie śp. Tadeusza Gajdy zapalić znicz i oddać mu hołd minutą ciszy.
Nasze przygotowania do żywej lekcji historii zaczęliśmy jednak już kilka tygodni wcześniej. Przygotowania te polegały na stworzeniu gry terenowej zawierającej elementy geocachingu. Naszą grę przygotowaliśmy w pobliżu Szkoły Podstawowej nr 9 oraz w bliskiej odległości od cmentarza wojennego, na którym znajduje się grób naszego bohatera - śp. Tadeusza Gajdy. Kiedy wszystko było gotowe, udaliśmy się na umówioną godzinę do Szkoły Podstawowej nr 9 w Rozwadowie. Tam czekało na nas dziesięcioro uczniów klasy 6 z nauczycielką historii, p. Joanną Szaramą. Na początku przedstawiliśmy cel naszej wizyty, a następnie opowiedzieliśmy o życiu naszego bohatera oraz przedstawiliśmy tło historyczne akcji, w których brał udział. Następnym punktem naszej lekcji był pokaz filmu o Tadeuszu Gajdzie, który nagraliśmy już wcześniej. Po tej prezentacji nasz opiekun, pan Grzegorz Gadomski, omówił podstawy gry geocaching oraz wyjaśnił wszystkim, że następna część żywej lekcji historii będzie polegała na zabawie w tzw. „szukanie skarbu”. Po opuszczeniu klasy i budynku szkolnego uczniowie SP nr 9 wyraźnie się ożywili, a po rozpoczęciu gry nie mogli już powstrzymać swojego entuzjazmu w poszukiwaniach ‘skarbu’.
Gra terenowa polegała na odnalezieniu ‘skarbu’ - skrzynki z przeróżnymi przedmiotami takimi jak książki i komiksy historyczne, naszywki z logiem naszej szkoły, długopisy, smycze czy wreszcie certyfikaty znalazcy „skarbu” z wizerunkiem Tadeusza Gajdy. Młodzi uczestnicy, rozpoczynając grę przy grobie Tadeusza Gajdy bardzo sprawnie i szybko zdołali kierować się dzięki mapie i azymutom do kolejnych punktów orientacyjnych, na których można było znaleźć fragmenty koordynatów finałowej skrzynki. Ostatecznie fragmenty znalezione w kolejnych miejscach zostały połączone, dzięki czemu uczniowie odnaleźli nagrodę, a każdy otrzymał coś dla siebie jako pamiątkę za ukończoną grę. Młodzi znalazcy finałowej skrzyni wpisali się do pamiątkowej książki znalazcy tzw. logbooka po czym już wszyscy udaliśmy się z powrotem na cmentarz wojenny, aby na grobie śp. Tadeusza Gajdy zapalić znicz i oddać mu hołd minutą ciszy.
Zdjęcia
Pliki