Krzysztof Tekiel
Pełna nazwa szkoły
Prywatne Liceum Ogólnokształcące dla Młodzieży w Nowym Targu
34-400
Nowy Targ
małopolskie
34-400
Nowy Targ
małopolskie
Dane zespołu
Nauczyciel – Opiekun - imię i nazwisko
Krzysztof Tekiel
Pierwszy uczeń
Uczeń 1 – imię i nazwisko
Zuzanna Kudas
Drugi uczeń
Uczeń 2 – imię i nazwisko
Emilia Pitoniak
Trzeci uczeń
Uczeń 3 – imię i nazwisko
Aleksander Lesisz
Sylwetka żołnierza
Imię i nazwisko żołnierza
Andrzej Treboń
Lata życia
1894-1968
Opis postaci
Treboń Andrzej (1894-1968)
Urodził się 10 sierpnia 1894 w miejscowości Hradzisko pow. Prešov na Słowacji (dawniej Królestwo Węgierskie). Był synem Jana i Marii z domu Baran.
Mieszkał w Zakopanem.
Po wybuchu wojny światowej, w sierpniu 1914 zgłosił się w Zakopanem do Oddziału Strzeleckiego pod komendą Henryka Minkiewicza. Po kilku tygodniach szkolenia 17 września wyruszył wraz z oddziałem do Mszany Dolnej, gdzie wstąpił do Legionów Polskich. Po złożeniu przysięgi wojskowej przydzielony został do 1 kompanii 3 pułku piechoty. 30 września wraz z pułkiem wyruszył na Węgry, na front rosyjski. Brał udział w walkach i potyczkach pułku w Karpatach Wschodnich. Ranny12 października 1914 roku podczas walk o Rafajłową, leczył się w szpitalu wojskowym w Budapeszcie. Po wyleczeniu powrócił do pułku, wyróżnił się 24 stycznia 1915 podczas nocnego ataku Rosjan na Rafajłową. 20 maja 1915 roku został przydzielony do trenu prowiantowego 4 pułku piechoty LP, a następnie do Taboru Sztabowego Komendy LP.
24 listopada 1916 awansował do stopnia starszego żołnierza.
W niepodległej Polsce mieszkał we własnym domu w Zakopanem os. Zwijacze 2. Pracował na stacji kolejowej w Zakopanem.
Był członkiem Związku Legionistów Polskich oddział w Zakopanem.
Zmarł 21 sierpnia 1968 w Zakopanem, pochowany został na Nowym Cmentarzu (kw. 38).
Odznaczony Krzyżem Niepodległości (5 VIII 1937), a także austriackim Brązowym Krzyżem Waleczności (niem. Bronzene Tapfer Kreuz medaille – za waleczność i znakomite pełnienie służby wobec nieprzyjaciela, czerwiec 1915) i Krzyżem Wojskowym Karola (niem. Karl-Truppenkreuz – 1917).
Ożenił się 10 stycznia 1922 z Marią z d. Zwijacz (1898-1970), miał troje dzieci: Marię (zamężna Gut), Annę (zamężna Kotelnicka) i Józefa (1923-1970).
... tak w książce której autorami są Henryk Lewartowski, Bolesław Pochnarski i J. A. Teslar, "Szlakiem bojowym legionów. Krótki zarys organizacyi i dziejów 2. Brygady Legionów Polskich w Karpatach, Galicyi i na Bukowinie" (Lwów 1915), opisują postać Andrzeja Trybonia...
Nocny atak na bagnety w Rafajłowej 24 stycznia 1915 r. (...) Legioniści w ową noc pamiętną na najniebezpieczniejsze patrole szli stale na ochotnika, a podczas samego ataku walczyli z nieporównywanem męstwem. (...)
Walka toczyła się na znacznej przestrzeni, walczono w ulicach, na drodze i w podwórzu Zarządu Leśnego, gdzie 3 kozacy napadli na plut. Bytomskiego i zawzięcie jęli się znęcać na legionistą. Napadniętemu koledze pośpieszył z pomocą góral Treboń, a nie mogąc sprostać Moskalom w walce na bagnety, ujął karabin za lufę i ze słowy "kiej befehl – to prać psia wiarę" zaczął grzmocić kozaków po głowach, które oczywista nie mogły się ostać razom rozjuszonego Trebonia i niebawem gruntownie oprządzone zwisły bezwładnie na ramionach śmiertelnie utrudzonych nieprzyjaciół. Uratowawszy Bytomskiego z wrażych rąk, Treboń odniósł sanitaryusza na kuracyę, a sam wrócił na pobojowisko, by dalej prać "psia wiarę". Już sam widok jednak Trebonia z karabinem maczugą w ręce odebrał kozakom ochotę do walki i resztki zagalopowanych Moskali w panice przesadzały parkan, rezygnując ze spotkania z rozjuszonym góralem.
Urodził się 10 sierpnia 1894 w miejscowości Hradzisko pow. Prešov na Słowacji (dawniej Królestwo Węgierskie). Był synem Jana i Marii z domu Baran.
Mieszkał w Zakopanem.
Po wybuchu wojny światowej, w sierpniu 1914 zgłosił się w Zakopanem do Oddziału Strzeleckiego pod komendą Henryka Minkiewicza. Po kilku tygodniach szkolenia 17 września wyruszył wraz z oddziałem do Mszany Dolnej, gdzie wstąpił do Legionów Polskich. Po złożeniu przysięgi wojskowej przydzielony został do 1 kompanii 3 pułku piechoty. 30 września wraz z pułkiem wyruszył na Węgry, na front rosyjski. Brał udział w walkach i potyczkach pułku w Karpatach Wschodnich. Ranny12 października 1914 roku podczas walk o Rafajłową, leczył się w szpitalu wojskowym w Budapeszcie. Po wyleczeniu powrócił do pułku, wyróżnił się 24 stycznia 1915 podczas nocnego ataku Rosjan na Rafajłową. 20 maja 1915 roku został przydzielony do trenu prowiantowego 4 pułku piechoty LP, a następnie do Taboru Sztabowego Komendy LP.
24 listopada 1916 awansował do stopnia starszego żołnierza.
W niepodległej Polsce mieszkał we własnym domu w Zakopanem os. Zwijacze 2. Pracował na stacji kolejowej w Zakopanem.
Był członkiem Związku Legionistów Polskich oddział w Zakopanem.
Zmarł 21 sierpnia 1968 w Zakopanem, pochowany został na Nowym Cmentarzu (kw. 38).
Odznaczony Krzyżem Niepodległości (5 VIII 1937), a także austriackim Brązowym Krzyżem Waleczności (niem. Bronzene Tapfer Kreuz medaille – za waleczność i znakomite pełnienie służby wobec nieprzyjaciela, czerwiec 1915) i Krzyżem Wojskowym Karola (niem. Karl-Truppenkreuz – 1917).
Ożenił się 10 stycznia 1922 z Marią z d. Zwijacz (1898-1970), miał troje dzieci: Marię (zamężna Gut), Annę (zamężna Kotelnicka) i Józefa (1923-1970).
... tak w książce której autorami są Henryk Lewartowski, Bolesław Pochnarski i J. A. Teslar, "Szlakiem bojowym legionów. Krótki zarys organizacyi i dziejów 2. Brygady Legionów Polskich w Karpatach, Galicyi i na Bukowinie" (Lwów 1915), opisują postać Andrzeja Trybonia...
Nocny atak na bagnety w Rafajłowej 24 stycznia 1915 r. (...) Legioniści w ową noc pamiętną na najniebezpieczniejsze patrole szli stale na ochotnika, a podczas samego ataku walczyli z nieporównywanem męstwem. (...)
Walka toczyła się na znacznej przestrzeni, walczono w ulicach, na drodze i w podwórzu Zarządu Leśnego, gdzie 3 kozacy napadli na plut. Bytomskiego i zawzięcie jęli się znęcać na legionistą. Napadniętemu koledze pośpieszył z pomocą góral Treboń, a nie mogąc sprostać Moskalom w walce na bagnety, ujął karabin za lufę i ze słowy "kiej befehl – to prać psia wiarę" zaczął grzmocić kozaków po głowach, które oczywista nie mogły się ostać razom rozjuszonego Trebonia i niebawem gruntownie oprządzone zwisły bezwładnie na ramionach śmiertelnie utrudzonych nieprzyjaciół. Uratowawszy Bytomskiego z wrażych rąk, Treboń odniósł sanitaryusza na kuracyę, a sam wrócił na pobojowisko, by dalej prać "psia wiarę". Już sam widok jednak Trebonia z karabinem maczugą w ręce odebrał kozakom ochotę do walki i resztki zagalopowanych Moskali w panice przesadzały parkan, rezygnując ze spotkania z rozjuszonym góralem.
Film o postaci
Wykorzystane źródła
Źródła: CAW: kartoteka; CAW sygn. I.120.1.412 k. 230, Komenda Komenda LP; CAW sygn. I.120.1.101 k. 15, Krzyż cesarza Karola; AAN, sygn. 2/339 t. 255, ZLP; H. Lewartowski, B. Pochmarski, J. A. Teslar, Szlakiem bojowym legionów, Lwów 1915, s. 51, 240, 266; Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku [Piotrków 1915], s. 62; "Wiadomości Polskie" nr 3, 16 XII 1914, Lista strat Legionów nr 3. Straty pułku trzeciego; "Goniec Polowy Legionów" nr 6, 25 VI 1915, s. 2, Odznaczenia w legionach; "Monitor Polski" nr 178, 6 VIII 1937, s. 2;
Henryk Lewartowski, Bolesław Pochnarski i J. A. Teslar, Szlakiem bojowym legionów. Krótki zarys organizacyi i dziejów 2. Brygady Legionów Polskich w Karpatach, Galicyi i na Bukowinie, Lwów 1915, s. 51
Informacje i dokumenty prawnuka Wiesława Lesisza.
Henryk Lewartowski, Bolesław Pochnarski i J. A. Teslar, Szlakiem bojowym legionów. Krótki zarys organizacyi i dziejów 2. Brygady Legionów Polskich w Karpatach, Galicyi i na Bukowinie, Lwów 1915, s. 51
Informacje i dokumenty prawnuka Wiesława Lesisza.
Miejsce pamięci
Nazwa miejsca
grób Andrzeja Trebonia
Lokalizacja
tablica pamiątkowa, dąb pamięci
Na cmentarzu komunalnym w Zakopanem jest grób jakich wiele. Jednakże ten jest szczególny. Spoczywa w nim Andrzej Treboń, legionista, żandarm i policjant okresu II Rzeczypospolitej. O tym wszystkim dowiedzieliśmy się podczas rozmowy z jego pra pra wnukiem Panem Dariuszem Lesisz. Grób ten jest pokryty marmurem ze stosowną tablicą nagrobną.
Więcej Zdjęcia
Nazwa miejsca
Cmentarz wojenny nr 378 w Zakopanem
Lokalizacja
Pomnik legionistów
Cmentarz wojenny nr 378 w Zakopanem jest zabytkowym cmentarzem z I wojny światowej, znajdujący się na nowym cmentarzu parafialnym przy ulicy Nowotarskiej i mieści dwie kwatery. Przy głównej alei już na samym końcu usytuowana jest mogiła żołnierzy z I wojny a niedaleko poległych w II wojnie.<br />Cmentarz zaprojektowany został przez nieznanego architekta i utworzony w 1914 roku jako kwatera wojskowa na cmentarzu parafialnym. Jego plan oraz pełny wykaz pochowanych nie zachowały się. Według opracowanego przez Jerzego Drogomira wykazu poległych w Zakopanem pochowano 36 żołnierzy, w tym 16 legionistów z pułków piechoty: 13. z Krakowa, 56. z Wadowic, 20. z Nowego Sącza. - 22 znanych jest z nazwiska, stopnia, przynależności do jednostki wojskowej i daty śmierci. Znaczna ich część w Zakopanem leczyła swoje rany, i wielu zostało już tu na zawsze. Z pewnością można też przypuszczać, że spoczywają tu też ofiary wypadków podczas szkolenia, jako że w tym mieście istniał ośrodek szkoleniowy formacji górskich ck armii.<br />Głównym elementem kwatery jest pomnik z kamiennych bloków z wyżłobionym w górnej części kamiennym krzyżem. Na pomniku umieszczona jest współczesna tablica inskrypcyjna z krzyżem maltańskim i napisem:<br />„NA TYM MIEJSCU/ SPOCZYWAJĄ/ ŻOŁNIERZE POLEGLI/ W PIERWSZEJ WOJNIE/ ŚWIATOWEJ/ 1914 – 1918/ ŚWIATŁOŚĆ WIEKUISTA/ NIECHAJ IM ŚWIECI/ POMNIK ODNOWIONO W 59 – LECIE I WOJNY/ I 25 LECIE II WOJNY/ 6 VIII – 1 IX 1964/ PARAFIA ZAKOPANE/”<br />Przed pomnikiem znajduje się mogiła ziemna z betonowym obramowaniem, obsadzona ozdobnymi krzewami. Przy niej umieszczone są 3 tablice: dwie z nich są nagrobnymi tablicami dwóch oficerów (Stanislaw Szynkarczuk i Antoni Chandler), trzecia zawiera napis, często spotykany na zachodniogalicyjskich cmentarzach wojennych:<br />"AUF DEN WESTGALIZISCHEN SCHLACHTFELDERN SIND IN DEN JAHREN DES WELTKRIEGES 1916–1917 VOM KuK MILITÄRKOMMANDO KRAKAU UNTER LEITUNG DES FML. BRANDNER EDL. WOLFSZAHN 378 KRIEGERFRIEDHOFE – DAVON IM BEREICHE DER K K BEZIRKSHAUPTMANNSCHAFT NEUMARKT 2 FRIEDHOFE – ERBAUT WORDEN"<br />W przekładzie na polski oznacza to:<br />"Na zachodniogalicyjskich polach bitew w latach Wojny Światowej 1916-1917 c. i k. Komenda Wojskowa Kraków pod dowództwem gen. (Feldmarschalleutnant) Brandnera edlera von Wolfszahn zbudowała 378 cmentarzy wojennych, z czego 2 w Okręgu (Bezirkshauptmannschaft) Nowy Targ".
Więcej Zdjęcia
Nazwa miejsca
Cmentarz w Zakopanem
Lokalizacja
Zbiorowa mogiła żołnierzy Legionów Polskich
Druga kwatera - zbiorowa mogiła żołnierzy Legionów Polskich znajduje się nieopodal cmentarza wojennego nr 378.<br />W 1927 roku na kwaterze legionowej cmentarza, z inicjatywy Związku Legionistów w Zakopanem i jego prezesa Leopolda Winnickiego (w latach 1929-1935 burmistrza Zakopanego) wzniesiony został pomnik w formie tatrzańskiej skały z wmurowanym na froncie krzyżem i rzeźbą na szczycie, przedstawiającą siedzącego orła. W dolnej części pomnika widnieje napis POLEGŁYM LEGJONISTOM CZEŚĆ 1914-1918. Po obu stronach pomnika znajdują się dwa okazałe głazy z tablicami inskrypcyjnymi. Pierwsza z nich zawiera sentencję WOLNOŚĆ I NIEPODLEGŁOŚĆ BYŁY NADRZĘDNYM CELEM ICH ŻYCIA. SŁUŻYLI W LEGIONACH I TU SPOCZĘLI NA WIEKI. Poniżej napisu wymienione są nazwiska żołnierzy Legionów, spoczywających w Kwaterze Legionistów, a także pro memoriam 9 nazwisk Legionistów, którzy zginęli w niemieckich obozach koncentracyjnych i 4 nazwiska tych, którzy zostali zamordowani w 1940 roku w Związku Sowieckim. Druga z tablic zawiera nazwiska Legionistów, pochowanych poza Kwaterą Legionistów oraz na innych zakopiańskich cmentarzach. Z inicjatywy Pana Dariusza Lesisz pra pra wnuka Andrzeja Trebonia ma zostać umieszczony napis na tejże tablicy dotyczący Andrzeja Trebonia.<br />W mogile legionowej spoczywa 19 żołnierzy, którzy stracili życie podczas I wojny światowej oraz 13 Legionistów, zmarłych w późniejszych latach. Wśród tych ostatnich - generałowie: Marian Żegota-Januszajtis, ostatni dowódca 1 Brygady Legionów, Andrzej Galica, dowódca 4pp Legionów, a w okresie międzywojennym twórca oddziałów podhalańskich, Mieczysław Boruta-Spiechowicz, oficer Legionów Polskich, Podhalańczyk i ostatni żyjący generał Kampanii Wrześniowej, Michał Gałązka, oficer 1 pułku artylerii Legionów Polskich.<br />Obok Kwatery Legionistów stoi pomnik twórców polskiego harcerstwa Olgi i Andrzeja Małkowskich. Autorem pomnika jest Henryk Burzec. Pochowana jest tu Olga Małkowska, natomiast jej mąż, który zginął w falach Morza Śródziemnego, ma tutaj grób symboliczny.<br />Po II wojnie światowej kwatera została zmniejszona. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie.
Więcej Zdjęcia
Dokładny opis miejsc
Miejsce pamięci nr 1
Na cmentarzu komunalnym w Zakopanem jest grób jakich wiele. Jednakże ten jest szczególny. Spoczywa w nim Andrzej Treboń, legionista, żandarm i policjant okresu II Rzeczypospolitej. O tym wszystkim dowiedzieliśmy się podczas rozmowy z jego pra pra wnukiem Panem Dariuszem Lesisz. Grób ten jest pokryty marmurem ze stosowną tablicą nagrobną.
Miejsce pamięci nr 2
Cmentarz wojenny nr 378 w Zakopanem jest zabytkowym cmentarzem z I wojny światowej, znajdujący się na nowym cmentarzu parafialnym przy ulicy Nowotarskiej i mieści dwie kwatery. Przy głównej alei już na samym końcu usytuowana jest mogiła żołnierzy z I wojny a niedaleko poległych w II wojnie.Cmentarz zaprojektowany został przez nieznanego architekta i utworzony w 1914 roku jako kwatera wojskowa na cmentarzu parafialnym. Jego plan oraz pełny wykaz pochowanych nie zachowały się. Według opracowanego przez Jerzego Drogomira wykazu poległych w Zakopanem pochowano 36 żołnierzy, w tym 16 legionistów z pułków piechoty: 13. z Krakowa, 56. z Wadowic, 20. z Nowego Sącza. - 22 znanych jest z nazwiska, stopnia, przynależności do jednostki wojskowej i daty śmierci. Znaczna ich część w Zakopanem leczyła swoje rany, i wielu zostało już tu na zawsze. Z pewnością można też przypuszczać, że spoczywają tu też ofiary wypadków podczas szkolenia, jako że w tym mieście istniał ośrodek szkoleniowy formacji górskich ck armii.Głównym elementem kwatery jest pomnik z kamiennych bloków z wyżłobionym w górnej części kamiennym krzyżem. Na pomniku umieszczona jest współczesna tablica inskrypcyjna z krzyżem maltańskim i napisem:„NA TYM MIEJSCU/ SPOCZYWAJĄ/ ŻOŁNIERZE POLEGLI/ W PIERWSZEJ WOJNIE/ ŚWIATOWEJ/ 1914 – 1918/ ŚWIATŁOŚĆ WIEKUISTA/ NIECHAJ IM ŚWIECI/ POMNIK ODNOWIONO W 59 – LECIE I WOJNY/ I 25 LECIE II WOJNY/ 6 VIII – 1 IX 1964/ PARAFIA ZAKOPANE/”Przed pomnikiem znajduje się mogiła ziemna z betonowym obramowaniem, obsadzona ozdobnymi krzewami. Przy niej umieszczone są 3 tablice: dwie z nich są nagrobnymi tablicami dwóch oficerów (Stanislaw Szynkarczuk i Antoni Chandler), trzecia zawiera napis, często spotykany na zachodniogalicyjskich cmentarzach wojennych:"AUF DEN WESTGALIZISCHEN SCHLACHTFELDERN SIND IN DEN JAHREN DES WELTKRIEGES 1916–1917 VOM KuK MILITÄRKOMMANDO KRAKAU UNTER LEITUNG DES FML. BRANDNER EDL. WOLFSZAHN 378 KRIEGERFRIEDHOFE – DAVON IM BEREICHE DER K K BEZIRKSHAUPTMANNSCHAFT NEUMARKT 2 FRIEDHOFE – ERBAUT WORDEN"W przekładzie na polski oznacza to:"Na zachodniogalicyjskich polach bitew w latach Wojny Światowej 1916-1917 c. i k. Komenda Wojskowa Kraków pod dowództwem gen. (Feldmarschalleutnant) Brandnera edlera von Wolfszahn zbudowała 378 cmentarzy wojennych, z czego 2 w Okręgu (Bezirkshauptmannschaft) Nowy Targ".
Miejsce pamięci nr 3
Druga kwatera - zbiorowa mogiła żołnierzy Legionów Polskich znajduje się nieopodal cmentarza wojennego nr 378.W 1927 roku na kwaterze legionowej cmentarza, z inicjatywy Związku Legionistów w Zakopanem i jego prezesa Leopolda Winnickiego (w latach 1929-1935 burmistrza Zakopanego) wzniesiony został pomnik w formie tatrzańskiej skały z wmurowanym na froncie krzyżem i rzeźbą na szczycie, przedstawiającą siedzącego orła. W dolnej części pomnika widnieje napis POLEGŁYM LEGJONISTOM CZEŚĆ 1914-1918. Po obu stronach pomnika znajdują się dwa okazałe głazy z tablicami inskrypcyjnymi. Pierwsza z nich zawiera sentencję WOLNOŚĆ I NIEPODLEGŁOŚĆ BYŁY NADRZĘDNYM CELEM ICH ŻYCIA. SŁUŻYLI W LEGIONACH I TU SPOCZĘLI NA WIEKI. Poniżej napisu wymienione są nazwiska żołnierzy Legionów, spoczywających w Kwaterze Legionistów, a także pro memoriam 9 nazwisk Legionistów, którzy zginęli w niemieckich obozach koncentracyjnych i 4 nazwiska tych, którzy zostali zamordowani w 1940 roku w Związku Sowieckim. Druga z tablic zawiera nazwiska Legionistów, pochowanych poza Kwaterą Legionistów oraz na innych zakopiańskich cmentarzach. Z inicjatywy Pana Dariusza Lesisz pra pra wnuka Andrzeja Trebonia ma zostać umieszczony napis na tejże tablicy dotyczący Andrzeja Trebonia.W mogile legionowej spoczywa 19 żołnierzy, którzy stracili życie podczas I wojny światowej oraz 13 Legionistów, zmarłych w późniejszych latach. Wśród tych ostatnich - generałowie: Marian Żegota-Januszajtis, ostatni dowódca 1 Brygady Legionów, Andrzej Galica, dowódca 4pp Legionów, a w okresie międzywojennym twórca oddziałów podhalańskich, Mieczysław Boruta-Spiechowicz, oficer Legionów Polskich, Podhalańczyk i ostatni żyjący generał Kampanii Wrześniowej, Michał Gałązka, oficer 1 pułku artylerii Legionów Polskich.Obok Kwatery Legionistów stoi pomnik twórców polskiego harcerstwa Olgi i Andrzeja Małkowskich. Autorem pomnika jest Henryk Burzec. Pochowana jest tu Olga Małkowska, natomiast jej mąż, który zginął w falach Morza Śródziemnego, ma tutaj grób symboliczny.Po II wojnie światowej kwatera została zmniejszona. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie.
Na cmentarzu komunalnym w Zakopanem jest grób jakich wiele. Jednakże ten jest szczególny. Spoczywa w nim Andrzej Treboń, legionista, żandarm i policjant okresu II Rzeczypospolitej. O tym wszystkim dowiedzieliśmy się podczas rozmowy z jego pra pra wnukiem Panem Dariuszem Lesisz. Grób ten jest pokryty marmurem ze stosowną tablicą nagrobną.
Miejsce pamięci nr 2
Cmentarz wojenny nr 378 w Zakopanem jest zabytkowym cmentarzem z I wojny światowej, znajdujący się na nowym cmentarzu parafialnym przy ulicy Nowotarskiej i mieści dwie kwatery. Przy głównej alei już na samym końcu usytuowana jest mogiła żołnierzy z I wojny a niedaleko poległych w II wojnie.Cmentarz zaprojektowany został przez nieznanego architekta i utworzony w 1914 roku jako kwatera wojskowa na cmentarzu parafialnym. Jego plan oraz pełny wykaz pochowanych nie zachowały się. Według opracowanego przez Jerzego Drogomira wykazu poległych w Zakopanem pochowano 36 żołnierzy, w tym 16 legionistów z pułków piechoty: 13. z Krakowa, 56. z Wadowic, 20. z Nowego Sącza. - 22 znanych jest z nazwiska, stopnia, przynależności do jednostki wojskowej i daty śmierci. Znaczna ich część w Zakopanem leczyła swoje rany, i wielu zostało już tu na zawsze. Z pewnością można też przypuszczać, że spoczywają tu też ofiary wypadków podczas szkolenia, jako że w tym mieście istniał ośrodek szkoleniowy formacji górskich ck armii.Głównym elementem kwatery jest pomnik z kamiennych bloków z wyżłobionym w górnej części kamiennym krzyżem. Na pomniku umieszczona jest współczesna tablica inskrypcyjna z krzyżem maltańskim i napisem:„NA TYM MIEJSCU/ SPOCZYWAJĄ/ ŻOŁNIERZE POLEGLI/ W PIERWSZEJ WOJNIE/ ŚWIATOWEJ/ 1914 – 1918/ ŚWIATŁOŚĆ WIEKUISTA/ NIECHAJ IM ŚWIECI/ POMNIK ODNOWIONO W 59 – LECIE I WOJNY/ I 25 LECIE II WOJNY/ 6 VIII – 1 IX 1964/ PARAFIA ZAKOPANE/”Przed pomnikiem znajduje się mogiła ziemna z betonowym obramowaniem, obsadzona ozdobnymi krzewami. Przy niej umieszczone są 3 tablice: dwie z nich są nagrobnymi tablicami dwóch oficerów (Stanislaw Szynkarczuk i Antoni Chandler), trzecia zawiera napis, często spotykany na zachodniogalicyjskich cmentarzach wojennych:"AUF DEN WESTGALIZISCHEN SCHLACHTFELDERN SIND IN DEN JAHREN DES WELTKRIEGES 1916–1917 VOM KuK MILITÄRKOMMANDO KRAKAU UNTER LEITUNG DES FML. BRANDNER EDL. WOLFSZAHN 378 KRIEGERFRIEDHOFE – DAVON IM BEREICHE DER K K BEZIRKSHAUPTMANNSCHAFT NEUMARKT 2 FRIEDHOFE – ERBAUT WORDEN"W przekładzie na polski oznacza to:"Na zachodniogalicyjskich polach bitew w latach Wojny Światowej 1916-1917 c. i k. Komenda Wojskowa Kraków pod dowództwem gen. (Feldmarschalleutnant) Brandnera edlera von Wolfszahn zbudowała 378 cmentarzy wojennych, z czego 2 w Okręgu (Bezirkshauptmannschaft) Nowy Targ".
Miejsce pamięci nr 3
Druga kwatera - zbiorowa mogiła żołnierzy Legionów Polskich znajduje się nieopodal cmentarza wojennego nr 378.W 1927 roku na kwaterze legionowej cmentarza, z inicjatywy Związku Legionistów w Zakopanem i jego prezesa Leopolda Winnickiego (w latach 1929-1935 burmistrza Zakopanego) wzniesiony został pomnik w formie tatrzańskiej skały z wmurowanym na froncie krzyżem i rzeźbą na szczycie, przedstawiającą siedzącego orła. W dolnej części pomnika widnieje napis POLEGŁYM LEGJONISTOM CZEŚĆ 1914-1918. Po obu stronach pomnika znajdują się dwa okazałe głazy z tablicami inskrypcyjnymi. Pierwsza z nich zawiera sentencję WOLNOŚĆ I NIEPODLEGŁOŚĆ BYŁY NADRZĘDNYM CELEM ICH ŻYCIA. SŁUŻYLI W LEGIONACH I TU SPOCZĘLI NA WIEKI. Poniżej napisu wymienione są nazwiska żołnierzy Legionów, spoczywających w Kwaterze Legionistów, a także pro memoriam 9 nazwisk Legionistów, którzy zginęli w niemieckich obozach koncentracyjnych i 4 nazwiska tych, którzy zostali zamordowani w 1940 roku w Związku Sowieckim. Druga z tablic zawiera nazwiska Legionistów, pochowanych poza Kwaterą Legionistów oraz na innych zakopiańskich cmentarzach. Z inicjatywy Pana Dariusza Lesisz pra pra wnuka Andrzeja Trebonia ma zostać umieszczony napis na tejże tablicy dotyczący Andrzeja Trebonia.W mogile legionowej spoczywa 19 żołnierzy, którzy stracili życie podczas I wojny światowej oraz 13 Legionistów, zmarłych w późniejszych latach. Wśród tych ostatnich - generałowie: Marian Żegota-Januszajtis, ostatni dowódca 1 Brygady Legionów, Andrzej Galica, dowódca 4pp Legionów, a w okresie międzywojennym twórca oddziałów podhalańskich, Mieczysław Boruta-Spiechowicz, oficer Legionów Polskich, Podhalańczyk i ostatni żyjący generał Kampanii Wrześniowej, Michał Gałązka, oficer 1 pułku artylerii Legionów Polskich.Obok Kwatery Legionistów stoi pomnik twórców polskiego harcerstwa Olgi i Andrzeja Małkowskich. Autorem pomnika jest Henryk Burzec. Pochowana jest tu Olga Małkowska, natomiast jej mąż, który zginął w falach Morza Śródziemnego, ma tutaj grób symboliczny.Po II wojnie światowej kwatera została zmniejszona. Cmentarz jest w bardzo dobrym stanie.
Żywa lekcja historii
Opis przeprowadzonej żywej lekcji historii
(opis żywej lekcji historii jest jednakowy dla wszystkich zespołów z Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego dla Młodzieży w Nowym Targu)
Podczas wspólnego spotkania wszystkich zespołów biorących udział w konkursie „Policjanci i Żołnierze w służbie historii” członkowie tychże postanowili, że muszą zrobić, muszą upamiętnić zbrodnię katyńską w sposób szczególny. Dlatego też, już od stycznia 2023 roku zaczęli planować, uzgadniać wszystkie kwestie potrzebne do zrealizowania tego przedsięwzięcia. Postanowiono, że w dniu 17 kwietnia 2023 roku na Rynku w Nowym Targu przy ratuszu przygotują spektakl muzyczno-słowny. W tym celu uczniowie wykorzystując rodzinne znajomości nawiązali kontakt z Grupą Rekonstrukcji Historycznej „Błyskawica” oraz z Nowotarską Grupą Mieszkańców „Pamięć”, którzy znacząco przyczynili się do umożliwienia, zrealizowania tego przedsięwzięcia np poprzez nagłośnienie spektaklu, wypożyczenie rekwizytów itp. Kadeci biorący udział w konkursie wystosowali zaproszenia do szkół z terenu Nowego Targu, włodarzy miasta, zaprojektowali plakaty które przekazali zaproszonym instytucjom, zaprosili także lokalne media tj. Nowotarską Telewizję Kablową a także przedstawicieli portalu internetowego „Podhale24”. Uzyskali od komendanta Komendy Powiatowej w Nowym Targu zgodę na zorganizowanie zgromadzenia. Na spektakl w dniu 17 kwietnia 2023 roku przybyło kilkuset przedstawicieli nowotarskich szkół wraz z nauczycielami i pocztami sztandarowymi oraz mieszkańcy miasta.
Relacje ze spektaklu
Nowotarska telewizja Kablowa (patrz od 7min 45 sek)
https://www.youtube.com/watch?v=I4h5SO2PE2M
Portal internetowy „Podhale24”
https://podhale24.pl/galerie/galeria/27888
https://www.youtube.com/watch?v=h9BBg8JM-6c
Podczas wspólnego spotkania wszystkich zespołów biorących udział w konkursie „Policjanci i Żołnierze w służbie historii” członkowie tychże postanowili, że muszą zrobić, muszą upamiętnić zbrodnię katyńską w sposób szczególny. Dlatego też, już od stycznia 2023 roku zaczęli planować, uzgadniać wszystkie kwestie potrzebne do zrealizowania tego przedsięwzięcia. Postanowiono, że w dniu 17 kwietnia 2023 roku na Rynku w Nowym Targu przy ratuszu przygotują spektakl muzyczno-słowny. W tym celu uczniowie wykorzystując rodzinne znajomości nawiązali kontakt z Grupą Rekonstrukcji Historycznej „Błyskawica” oraz z Nowotarską Grupą Mieszkańców „Pamięć”, którzy znacząco przyczynili się do umożliwienia, zrealizowania tego przedsięwzięcia np poprzez nagłośnienie spektaklu, wypożyczenie rekwizytów itp. Kadeci biorący udział w konkursie wystosowali zaproszenia do szkół z terenu Nowego Targu, włodarzy miasta, zaprojektowali plakaty które przekazali zaproszonym instytucjom, zaprosili także lokalne media tj. Nowotarską Telewizję Kablową a także przedstawicieli portalu internetowego „Podhale24”. Uzyskali od komendanta Komendy Powiatowej w Nowym Targu zgodę na zorganizowanie zgromadzenia. Na spektakl w dniu 17 kwietnia 2023 roku przybyło kilkuset przedstawicieli nowotarskich szkół wraz z nauczycielami i pocztami sztandarowymi oraz mieszkańcy miasta.
Relacje ze spektaklu
Nowotarska telewizja Kablowa (patrz od 7min 45 sek)
https://www.youtube.com/watch?v=I4h5SO2PE2M
Portal internetowy „Podhale24”
https://podhale24.pl/galerie/galeria/27888
https://www.youtube.com/watch?v=h9BBg8JM-6c
Zdjęcia
Pliki
