Aneta Nowicz - Budziszewska
Pełna nazwa szkoły
Zespół Szkół im. Jana Kochanowskiego w Częstochowie
42-200
Częstochowa
Śląskie
42-200
Częstochowa
Śląskie
Dane zespołu
Nauczyciel – Opiekun - imię i nazwisko
Aneta Nowicz - Budziszewska
Pierwszy uczeń
Uczeń 1 – imię i nazwisko
Mateusz Szproncel
Drugi uczeń
Uczeń 2 – imię i nazwisko
Adam Szwed
Trzeci uczeń
Uczeń 3 – imię i nazwisko
Nicola Szwaja
Sylwetka żołnierza
Imię i nazwisko żołnierza
Józef Koniarski
Lata życia
1909 - 1946
Opis postaci
Józef Koniarski urodził się 23 grudnia 1909 roku we wsi Gertrudów koło
Radomska. Był weteranem kampanii wrześniowej 1939 roku i żołnierzem
Konspiracyjnego Wojska Polskiego – niepodległościowej organizacji zbrojnej
działającej w pierwszych latach powojennych w centralnej Polsce utworzonej
przez kapitana Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Największą i najbardziej
spektakularną operacją przeprowadzaną przez KWP był atak na więzienie w
Radomsku w nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 roku, gdzie przetrzymywano
kilkudziesięciu żołnierzy Armii Krajowej. Żołnierze „Warszyca” nad ranem 20
kwietnia 1946 roku zdołali uwolnić 57 osób. W odwecie funkcjonariusze UB
aresztowali siedemnastu żołnierzy KWP, w tym Józefa Koniarskiego, pomimo, iż
nie brał bezpośrednio udziału w tej akcji. Wszystkich osadzono początkowo w
piotrkowskim areszcie Urzędu Bezpieczeństwa, a następnie przewieziono ich do
aresztu PUBP w Radomsku. Osadzeni byli głodzeni i w brutalny sposób
przesłuchiwani. Zarzucano im szereg przestępstw, w których nie uczestniczyli.
Rozprawa sądowa, w najbardziej surowym trybie doraźnym, rozpoczęła się
7 maja 1946 roku w Radomsku w budynku kina „Kinema”. Proces o charakterze
publicznym miał być ostrzeżeniem dla wszystkich wrogów „ludowej” władzy
i równocześnie manifestacją jej siły. W trakcie wyreżyserowanej rozprawy nie
przesłuchano żadnych świadków. Prokurator przyjął bezprecedensową w
polskim prawie karnym zasadę zbiorowej odpowiedzialności oskarżonych.
Po zaledwie kilkuminutowej naradzie sąd ogłosił wyrok. Józef Koniarski, jego
dowódca Jan Rogulka i pozostałych dziesięciu żołnierzy zostało skazanych na
śmierć. Pięciu więźniów skazano na kary po 15 lat więzienia.
Wyroki wykonano w nocy z 9 na 10 maja 1946 roku w piwnicy magistratu w
Radomsku. Następnie ciała wywieziono prawie 40 kilometrów za miasto, do
Bąkowej Góry w gminie Ręczno, gdzie wrzucono je do poniemieckiego bunkra
w lesie. Mieszkańcy miejscowości wieczorem odkopali zmasakrowane zwłoki
dwunastu żołnierzy KWP i przewieźli je na cmentarz w Bąkowej Górze. Żona
Józefa Koniarskiego rozpoznała ciało swojego męża. Został on wraz z
dziewięcioma żołnierzami KWP pochowany we wspólnej mogile na cmentarzu
w Bąkowej Górze.
Radomska. Był weteranem kampanii wrześniowej 1939 roku i żołnierzem
Konspiracyjnego Wojska Polskiego – niepodległościowej organizacji zbrojnej
działającej w pierwszych latach powojennych w centralnej Polsce utworzonej
przez kapitana Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Największą i najbardziej
spektakularną operacją przeprowadzaną przez KWP był atak na więzienie w
Radomsku w nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 roku, gdzie przetrzymywano
kilkudziesięciu żołnierzy Armii Krajowej. Żołnierze „Warszyca” nad ranem 20
kwietnia 1946 roku zdołali uwolnić 57 osób. W odwecie funkcjonariusze UB
aresztowali siedemnastu żołnierzy KWP, w tym Józefa Koniarskiego, pomimo, iż
nie brał bezpośrednio udziału w tej akcji. Wszystkich osadzono początkowo w
piotrkowskim areszcie Urzędu Bezpieczeństwa, a następnie przewieziono ich do
aresztu PUBP w Radomsku. Osadzeni byli głodzeni i w brutalny sposób
przesłuchiwani. Zarzucano im szereg przestępstw, w których nie uczestniczyli.
Rozprawa sądowa, w najbardziej surowym trybie doraźnym, rozpoczęła się
7 maja 1946 roku w Radomsku w budynku kina „Kinema”. Proces o charakterze
publicznym miał być ostrzeżeniem dla wszystkich wrogów „ludowej” władzy
i równocześnie manifestacją jej siły. W trakcie wyreżyserowanej rozprawy nie
przesłuchano żadnych świadków. Prokurator przyjął bezprecedensową w
polskim prawie karnym zasadę zbiorowej odpowiedzialności oskarżonych.
Po zaledwie kilkuminutowej naradzie sąd ogłosił wyrok. Józef Koniarski, jego
dowódca Jan Rogulka i pozostałych dziesięciu żołnierzy zostało skazanych na
śmierć. Pięciu więźniów skazano na kary po 15 lat więzienia.
Wyroki wykonano w nocy z 9 na 10 maja 1946 roku w piwnicy magistratu w
Radomsku. Następnie ciała wywieziono prawie 40 kilometrów za miasto, do
Bąkowej Góry w gminie Ręczno, gdzie wrzucono je do poniemieckiego bunkra
w lesie. Mieszkańcy miejscowości wieczorem odkopali zmasakrowane zwłoki
dwunastu żołnierzy KWP i przewieźli je na cmentarz w Bąkowej Górze. Żona
Józefa Koniarskiego rozpoznała ciało swojego męża. Został on wraz z
dziewięcioma żołnierzami KWP pochowany we wspólnej mogile na cmentarzu
w Bąkowej Górze.
Film o postaci
Wykorzystane źródła
1. Wywiad z p. Aleksandrą Kupczak, wnuczką Józefa Koniarskiego.
2. Wywiad z p. Tomaszem Toborkiem, dr historii, pracownikiem IPN w Łodzi.
3. K. Jasiak, Z Dziejów Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Radomsko 2010.
4. T. Toborek, Stanisław Sojczyński i Konspiracyjne Wojsko Polskie, Łódź 2007.
2. Wywiad z p. Tomaszem Toborkiem, dr historii, pracownikiem IPN w Łodzi.
3. K. Jasiak, Z Dziejów Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Radomsko 2010.
4. T. Toborek, Stanisław Sojczyński i Konspiracyjne Wojsko Polskie, Łódź 2007.
Miejsce pamięci
Nazwa miejsca
Las koło Bąkowej Góry
Lokalizacja
Obelisk z tablicą
Bunkier w lesie koło Bąkowej Góry, w którym odnaleziono ciała 12 żołnierzy Konspiracyjnego<br />Wojska Polskiego, otoczony jest słupkami z łańcuchem. Przed bunkrem znajduje się obelisk w<br />postaci dużego kamienia z tablicą. Na tablicy znajduje się następująca informacja:<br />MIEJSCE MORDU NA ŻOŁNIERZACH KONSPIRACYJNEGO<br />WOJSKA POLSKIEGO DOKONANEGO Z 9/10 MAJA 1946 R.<br />PRZEZ OPRAWCÓW URZĘDU BEZPIECZEŃSTWA<br /><br />I SOWIECKIEGO NKWD<br /><br />ROGÓLKA JAN D-CA UR. 1913 R. WOLA ROŻKOWA<br />CHMIELEWSKI RYSZARD UR. 1924 R. RADOMSKO<br />KAPCZYŃSKI JÓZEF UR. 1922 R. MOSZCZENICA<br />KONIARSKI JÓZEF UR. 1909 R. GERTRUDÓW<br />NURKOWSKI RYSZARD UR. 1926 R. PIOTRKÓW TRYB.<br />PROSZEWSKI PIOTR UR. 1923 R. STRZAŁKÓ,W<br />RATAJSKI BENEDYKT UR. 1926 R. PIOTRKÓW TRYB.<br />SCHABOWSKI TADEUSZ UR. 1926 R. RADOMSKO<br />SŁOMCZYŃSKI LEOPOLD UR. 1927 R. RADOMSKO<br />TURLEJSKI CZESŁAW UR. 1927 R. KAMIEŃSK<br />WERSAL STANISŁAW UR. 1926 R. GOMUNICE<br />WIELOCH KAROL UR. 1926 R. BARCZKOWICE<br /><br />CZEŚĆ ICH PAMIĘCI<br />KOLEDZY Z KWP<br /><br />W maju 1990 r. odbyły się w Bąkowej Górze po raz pierwszy uroczystości rocznicowe, w trakcie<br />których oddano hołd pomordowanym żołnierzom Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Dwa lata<br />później w miejscu odnalezienia zwłok oraz na zbiorowej mogile odsłonięto pamiątkowe tablice<br />upamiętniające postać Józefa Koniarskiego i jedenastu żołnierzy KWP zamordowanych przez<br />katów Urzędu Bezpieczeństwa. Mord ten był wynikiem wyroku procesu z 7 maja 1946 roku<br />skazującego aresztowanych na śmierć.
Więcej Zdjęcia
Nazwa miejsca
Cmentarz w Bąkowej Górze
Lokalizacja
Pomnik Żołnierzy KWP
Pomnik upamiętniający Józefa Koniarskiego i jedenastu żołnierzy<br />Konspiracyjnego Wojska Polskiego znajduje się na cmentarzu w Bąkowej Górze<br />na terenie gminy Ręczno, w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim.<br />Nagrobek położony jest przy głównej alejce cmentarza, po prawej stronie.<br />Na dużej płycie napisowej wygrawerowany został krzyż i symbol Polski<br />Walczącej w kształcie kotwicy. Obok została zamieszczona informacja o<br />pochowanych tam żołnierzach:<br />„MIEJSCE SPOCZYNKU ŻOŁNIERZY KONSPIRACYJNEGO<br />WOJSKA POLSKIEGO, ZAMORDOWANYCH Z 9/10 MAJA 1946 R.<br />PRZEZ OPRAWCÓW URZĘDU BEZPIECZEŃSTWA<br />I SOWIECKIEGO NKWD<br />ROGÓLKA JAN D-CA • UR. 1913 R. • WOLA ROŻKOWA<br />CHMIELEWSKI RYSZARD • UR. 1924 R. • RADOMSKO<br />KAPCZYŃSKI JÓZEF • UR. 1922 R. • MOSZCZENICA<br />KONIARSKI JÓZEF • UR. 1909 R. • GERTRUDÓW<br />NURKOWSKI RYSZARD • UR. 1926 R. • PIOTRKÓW TRYB.<br />PROSZEWSKI PIOTR • UR. 1923 R. • STRZAŁKÓW<br />RATAJSKI BENEDYKT • UR. 1926 R. • PIOTRKÓW TRYB.<br />SCHABOWSKI TADEUSZ • UR. 1926 R. • RADOMSKO<br />SŁOMCZYŃSKI LEOPOLD • UR. 1927 R. • RADOMSKO<br />TURLEJSKI CZESŁAW • UR. 1927 R. • KAMIEŃSK<br />WERSAL STANISŁAW • UR. 1926 R. • GOMUNICE<br />WIELOCH KAROL • UR. 1926 R. • BARCZKOWICE<br />CZEŚĆ ICH PAMIĘCI<br />KOLEDZY Z KWP”
Więcej Zdjęcia
Nazwa miejsca
Lokalizacja
Zdjęcia
Dokładny opis miejsc
Bunkier w lesie koło Bąkowej Góry, w którym odnaleziono ciała 12 żołnierzy Konspiracyjnego
Wojska Polskiego, otoczony jest słupkami z łańcuchem. Przed bunkrem znajduje się obelisk w
postaci dużego kamienia z tablicą.
W maju 1990 r. odbyły się w Bąkowej Górze po raz pierwszy uroczystości rocznicowe, w trakcie
których oddano hołd pomordowanym żołnierzom Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Dwa lata
później w miejscu odnalezienia zwłok oraz na zbiorowej mogile odsłonięto pamiątkowe tablice
upamiętniające postać Józefa Koniarskiego i jedenastu żołnierzy KWP zamordowanych przez
katów Urzędu Bezpieczeństwa. Mord ten był wynikiem wyroku procesu z 7 maja 1946 roku
skazującego aresztowanych na śmierć.
Pomnik Żołnierzy KWP na cmentarzu w Bąkowej Górze
Pomnik upamiętniający Józefa Koniarskiego i jedenastu żołnierzy
Konspiracyjnego Wojska Polskiego znajduje się na cmentarzu w Bąkowej Górze
na terenie gminy Ręczno, w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim.
Nagrobek położony jest przy głównej alejce cmentarza, po prawej stronie.
Na dużej płycie napisowej wygrawerowany został krzyż i symbol Polski
Walczącej w kształcie kotwicy.
Na obu tablicach została zamieszczona informacja o wszystkich 12 żołnierzach KWP:
MIEJSCE MORDU NA ŻOŁNIERZACH KONSPIRACYJNEGO
WOJSKA POLSKIEGO DOKONANEGO Z 9/10 MAJA 1946 R.
PRZEZ OPRAWCÓW URZĘDU BEZPIECZEŃSTWA
I SOWIECKIEGO NKWD
ROGÓLKA JAN D-CA UR. 1913 R. WOLA ROŻKOWA
CHMIELEWSKI RYSZARD UR. 1924 R. RADOMSKO
KAPCZYŃSKI JÓZEF UR. 1922 R. MOSZCZENICA
KONIARSKI JÓZEF UR. 1909 R. GERTRUDÓW
NURKOWSKI RYSZARD UR. 1926 R. PIOTRKÓW TRYB.
PROSZEWSKI PIOTR UR. 1923 R. STRZAŁKÓ,W
RATAJSKI BENEDYKT UR. 1926 R. PIOTRKÓW TRYB.
SCHABOWSKI TADEUSZ UR. 1926 R. RADOMSKO
SŁOMCZYŃSKI LEOPOLD UR. 1927 R. RADOMSKO
TURLEJSKI CZESŁAW UR. 1927 R. KAMIEŃSK
WERSAL STANISŁAW UR. 1926 R. GOMUNICE
WIELOCH KAROL UR. 1926 R. BARCZKOWICE
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI
KOLEDZY Z KWP
Wojska Polskiego, otoczony jest słupkami z łańcuchem. Przed bunkrem znajduje się obelisk w
postaci dużego kamienia z tablicą.
W maju 1990 r. odbyły się w Bąkowej Górze po raz pierwszy uroczystości rocznicowe, w trakcie
których oddano hołd pomordowanym żołnierzom Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Dwa lata
później w miejscu odnalezienia zwłok oraz na zbiorowej mogile odsłonięto pamiątkowe tablice
upamiętniające postać Józefa Koniarskiego i jedenastu żołnierzy KWP zamordowanych przez
katów Urzędu Bezpieczeństwa. Mord ten był wynikiem wyroku procesu z 7 maja 1946 roku
skazującego aresztowanych na śmierć.
Pomnik Żołnierzy KWP na cmentarzu w Bąkowej Górze
Pomnik upamiętniający Józefa Koniarskiego i jedenastu żołnierzy
Konspiracyjnego Wojska Polskiego znajduje się na cmentarzu w Bąkowej Górze
na terenie gminy Ręczno, w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim.
Nagrobek położony jest przy głównej alejce cmentarza, po prawej stronie.
Na dużej płycie napisowej wygrawerowany został krzyż i symbol Polski
Walczącej w kształcie kotwicy.
Na obu tablicach została zamieszczona informacja o wszystkich 12 żołnierzach KWP:
MIEJSCE MORDU NA ŻOŁNIERZACH KONSPIRACYJNEGO
WOJSKA POLSKIEGO DOKONANEGO Z 9/10 MAJA 1946 R.
PRZEZ OPRAWCÓW URZĘDU BEZPIECZEŃSTWA
I SOWIECKIEGO NKWD
ROGÓLKA JAN D-CA UR. 1913 R. WOLA ROŻKOWA
CHMIELEWSKI RYSZARD UR. 1924 R. RADOMSKO
KAPCZYŃSKI JÓZEF UR. 1922 R. MOSZCZENICA
KONIARSKI JÓZEF UR. 1909 R. GERTRUDÓW
NURKOWSKI RYSZARD UR. 1926 R. PIOTRKÓW TRYB.
PROSZEWSKI PIOTR UR. 1923 R. STRZAŁKÓ,W
RATAJSKI BENEDYKT UR. 1926 R. PIOTRKÓW TRYB.
SCHABOWSKI TADEUSZ UR. 1926 R. RADOMSKO
SŁOMCZYŃSKI LEOPOLD UR. 1927 R. RADOMSKO
TURLEJSKI CZESŁAW UR. 1927 R. KAMIEŃSK
WERSAL STANISŁAW UR. 1926 R. GOMUNICE
WIELOCH KAROL UR. 1926 R. BARCZKOWICE
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI
KOLEDZY Z KWP
Żywa lekcja historii
Opis przeprowadzonej żywej lekcji historii
W dniu 07.06.2023 roku przeprowadziliśmy w klasie I d Zespołu Szkół im. Jana
Kochanowskiego w Częstochowie „żywą” lekcję historii przybliżającą nam
wiedzę o Józefie Koniarskim oraz o działalności Konspiracyjnego Wojska
Polskiego . W trakcie lekcji uczniowie wysłuchali wykładu ucznia Adama Szweda
o Naszej Postaci i jego towarzyszach broni oraz obejrzeli film o Nim nakręcony
w Instytucie Pamięci Narodowej w Łodzi. Kolejnym etapem tej lekcji był udział
w grze terenowej. Podczas zajęć w plenerze uczniowie wykonywali szereg
zadań związanych z propagowaniem wiedzy o Józefie Koniarskim oraz ćwiczyli
umiejętności przydatne w wojsku :
a) wypełniali karty pracy i rozwiązywali krzyżówki sprawdzające wiedzę o
Józefie Koniarskim
b) tworzyli „mapę myśli” dotyczącą działalności KWP
c) odgrywali scenę ataku żołnierzy KWP na więzienie w Radomsku
d) brali udział w sprawnościowym torze przeszkód
e) udzielali „ zranionym żołnierzom” pierwszej pomocy
f) uczyli się wiązać węzły
W dniu 09.06.2023 r. przeprowadziliśmy podobne zajęcia dla harcerzy z 88
Środowiskowej Drużyny Starszoharcerskiej „Zośka”. Połączenie edukacji
historycznej z aktywną grą terenową okazało się bardzo skutecznym
narzędziem umożliwiającym młodzieży poznanie i utrwalenie informacji o
Józefie Koniarskim – żołnierzu Konspiracyjnego Wojska Polskiego.
Kochanowskiego w Częstochowie „żywą” lekcję historii przybliżającą nam
wiedzę o Józefie Koniarskim oraz o działalności Konspiracyjnego Wojska
Polskiego . W trakcie lekcji uczniowie wysłuchali wykładu ucznia Adama Szweda
o Naszej Postaci i jego towarzyszach broni oraz obejrzeli film o Nim nakręcony
w Instytucie Pamięci Narodowej w Łodzi. Kolejnym etapem tej lekcji był udział
w grze terenowej. Podczas zajęć w plenerze uczniowie wykonywali szereg
zadań związanych z propagowaniem wiedzy o Józefie Koniarskim oraz ćwiczyli
umiejętności przydatne w wojsku :
a) wypełniali karty pracy i rozwiązywali krzyżówki sprawdzające wiedzę o
Józefie Koniarskim
b) tworzyli „mapę myśli” dotyczącą działalności KWP
c) odgrywali scenę ataku żołnierzy KWP na więzienie w Radomsku
d) brali udział w sprawnościowym torze przeszkód
e) udzielali „ zranionym żołnierzom” pierwszej pomocy
f) uczyli się wiązać węzły
W dniu 09.06.2023 r. przeprowadziliśmy podobne zajęcia dla harcerzy z 88
Środowiskowej Drużyny Starszoharcerskiej „Zośka”. Połączenie edukacji
historycznej z aktywną grą terenową okazało się bardzo skutecznym
narzędziem umożliwiającym młodzieży poznanie i utrwalenie informacji o
Józefie Koniarskim – żołnierzu Konspiracyjnego Wojska Polskiego.
Zdjęcia
Pliki