Polski Cmentarz Wojenny w Charkowie - Piatichatki
Piatichatki – dawniej osada w pobliżu Charkowa, w pobliżu której rozciągał się lasek o tej samej nazwie, obecnie VI kwartał strefy leśno-parkowej Charkowa. W 1940 roku pogrzebano tu ofiary zbrodni katyńskiej – 3739 oficerów Wojska Polskiego, jeńców wojennych z obozu w Starobielsku rozstrzelanych przez NKWD w siedzibie Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie, położonego w centrum miasta. W latach 1991–1992 zeznania na temat tej zbrodni złożył przed prokuratorami rosyjskiej Głównej Prokuratury Wojskowej jeden z jej wykonawców, Mitrofan Wasiljewicz Syromiatnikow, w 1940 roku strażnik w więzieniu NKWD w Charkowie, który zajmował się m.in. wywożeniem zwłok do Piatichatek.<br />W 1991 roku przeprowadzono w Piatichatkach pierwszą wstępną ekshumację, której celem były tylko wstępne oględziny miejsca. Znaleziono wtedy 2 masowe groby, w których znajdowały się łącznie zwłoki ok. 320 oficerów Wojska Polskiego. We wrześniu 1994 roku władze zezwoliły na drugą ekshumacje, podczas której grupa archeologów pod kierunkiem profesora Andrzeja Koli wykonała odwierty próbne i oznaczyła dużą część grobów. Trzecia ekshumacja odbyła się w 1995 roku. Grupa archeologów wykonała wtedy ponad osiem tysięcy odwiertów i odnalazła wszystkie groby. W większości mogił zwłoki poukładane były w od 5 do 12 warstw. W niektórych grobach ciała były wrzucone do jam bez żadnego ładu. Tak było w przypadku największego grobu, z którego wydobyto ok. 1050 ciał. Z najmniejszego grobu wydobyto ok. 160 zwłok.<br />W 1969 roku Jurij Andropow, przewodniczący KGB a późniejszy Sekretarz Generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego , kazał zatrzeć ślady mordu na Polakach, gdy dzieci znalazły w Piatichatkach groby kilku tysięcy rozstrzelanych oficerów i generałów Polski burżuazyjnej pogrzebanych tam przez NKWD.<br />17 czerwca 2000 roku w Piatichatkach otwarto Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. To jeden z wielu Cmentarzy Wojennych na tej nieludzkiej ziemi. Cmentarz, który nie jest zaznaczony na planach miasta i nie jest znany zdecydowane większości jego mieszkańców, znajduje się w lesie po prawej stronie szosy wylotowej prowadzącej z centrum Charkowa w kierunku północnym, przed zabudowaniami przedmieścia Piatichatka. Główną osią cmentarza jest szeroka aleje łącząca dwie ściany ołtarzowe: polską – z krzyżem łacińskim i ukraińską – z krzyżem prawosławnym. Po obu stronach alei znajdują się zbiorowe mogiły, na których umieszczono tabliczki ze znanymi nazwiskami ofiar. Miejsce dołów śmierci, gdzie pierwotnie spoczywały szczątki ofiar zaznaczono niewielkimi pagórkami, na których umieszczono krzyże. Poza obrębem nekropolii, tuż przy szosie, znajdują się trzy skromne pomniki, wzniesione dla upamiętnienia ofiar przez członków ich rodzin jeszcze przed wybudowaniem cmentarza. W głównej części Cmentarza znajduje się ściana na której umieszczone są imiona i nazwiska ofiar NKWD z wiosny 1940 roku. Również znajdują się tutaj tabliczki z imionami i nazwiskami, stopniami wojskowymi, datą urodzenia oraz miejscem pełnienia służby. Przed ścianą z nazwiskami ofiar znajduje się ołtarz gdzie odprawiane są msze podczas świąt i wizyt grup na cmentarzu.
Więcej